46
owcą — 7 q, a koń — 60 q, można było obliczyć ilość nawozów pochodzących z hodowli. Po przeliczeniu obornika na suchy składnik i dodaniu do zużytych nawozów mineralnych otrzymano wielkość obciążenia nawozami 1 ha użytków rolnych w poszczególnych wsiach (tab. 12).
Obliczenie obciążenia nawozami każdej z 97 mikrozlewni przeprowadzono według wzoru
r PiX + P2y
F P ’
gdzie: p, — powierzchnia gruntów ornych, p2 — powierzchnia użytków zielonych, x — obciążenie nawozami ha gruntów ornych, y — obciążenie nawozami ha użytków zielonych, P — powierzchnia mikrozlewni.
Ilość spływających do jeziora zanieczyszczeń z poszczególnych części zlewni określono na podstawie literatury (Bażyński, Turek 1969), szacunkowo uwzględniając charakter podłoża, nachylenie stoku, stopień pokrycia roślinnością i sposób użytkowania terenu. Przyjęto, że podłoże gliniaste zatrzymuje 10% wody opadowej, piaszczysto-gliniaste 20%, a podłoże piaszczyste 30% oraz że spadek terenu większy od 15% zatrzymuje 5% wody opadowej, a zagłębienia bezodpływowe w obrębie każdej zlewni pochłaniają 20-30% wody opadowej. Założono, biorąc pod uwagę system gospodarowania w lasach, że z 37 mikrozlewni leśnych do wód jeziora nie spływają zanieczyszczenia chemiczne.
Ogółem zanieczyszczenia mineralne spływają do jeziora z 74,5% długości linii brzegowej (25,5% porasta las), a ich ilość wynosi rocznie 123 131 kg. W przeliczeniu na metr całej linii brzegowej średnie obciążenie zanieczyszczeniami mineralnymi wynosi 1,43 kg. Ponieważ tylko 60 mikrozlewni zasila wody jeziora zanieczyszczeniami mineralnymi, obciążenie nimi 1 m linii brzegowej tych mikrozlewni wynosi średnio 1,93 kg. Rozkład zanieczyszczeń w 97 mikrozlewniach przedstawia tabela 13.
Tabela 13. Obciążenie linii brzegowej jeziora Wigry zanieczyszczeniami mineralnymi
Obciążenie (kg/m) |
Liczba zlewni |
Udział procentowy |
0 |
37 |
38,1 |
0,1- 0.9 |
22 |
22,7 |
1 - 1,9 |
14 |
14,4 |
2 - 2.9 |
9 |
9,3 |
3 - 4,9 |
6 |
6,2 |
5 - 9,9 |
5 |
5.1 |
10 -19,9 |
3 |
3,1 |
20 i więcej |
1 |
U |
Obliczenia własne.
Największe natężenie spływu zanieczyszczeń występuje w północnej części jeziora. Pomiędzy wsiami Stary Folwark a Cimochowizna obciążenie zanieczyszczeniami dochodzi do 5 kg/m linii brzegowej, we wsi Leszczewek osiąga