29

62

Źródła i zakres informacji

można było do obliczeń przyjąć dane z tablic wymieralności z lat 1931—193) przedstawiające niekorzystny poziom umieralności w omawianej grupie wieku.

Należy zwrócić uwagę, że tendencja kształtowania się liczb urodzeń zarówno w rubryce (2), jak i (3) tabl. 2.3 jest analogiczna.

Tablica 2.3

Szacunek urodzeń w latach 1938—1944 na terenie Polski

Lata	Urodzenia żywe		Liczba osób żyjących w dniu 31 XII1950 r.«
	w granicach 1939 r.®	w granicach 1945 r.*
1938	850	580	452,9
1939	830	570	447,3
1940	790	570	446,3
1941	750	520	406,9
1942	710	500	395,0
1943	660	490	387,0
1944	680	500	396,8

* Liczby te uzyskano, przyjmując liczbę urodzeń w 1938 r. na podstawie danych Rocznika Statystycznego 1939, GUS, s. 43 oraz oszacowanych przez S. Szulca (Urodzenia w Polsce w czasie wojny, „Problemy" 1946, nr 1/2, s. 63) indeksów obrazujących poziom urodzeń wojennych przy założeniu, że poziom w 1938 r. równa się 100:

1938 |	1939 |	1940 |	1941 |	1 1942 |	1943 |	I 1944
100 |	98 |	93 |	88 |	9°	78 |	80

* Wielkości oszacowano na podstawie wzoru (2.1), przyjmując do obliczeń faktyczny stan żyjących * dniu 3 XII 1950 r. oraz liczbę dożywających wieku x ukończonych lat z polskich tablic wymieralności 1931—1932 („Statystyka Polski” 1938, Seria V, z. 91). ^e Wyniki spisu powszechnego.

Źródło: Obliczenia własne.

2.5. Inne źródła

Omówione wyżej źródła informacji obejmowały swoim zasięgiem wszystkie jednostki badanych zbiorowości (w dowolnym układzie terytorialnym). Badania oparte na tych materiałach nazywają się badaniami pełnymi. Okazuje się jednak, że w widu przypadkach informacje objęte sprawozdawczością ogólnopolską są niewystarczające i wówczas niezbędne jest posługiwanie się innymi lub dodatkowymi źródłami informacji.

Przed podjęciem decyzji o konieczności przeprowadzenia specjalnego bada* nia empirycznego, obejmującego wybraną część lub całość określonej populacji, celowe jest sprawdzenie, czy niezbędne informacje nie są przypadkiem zawarte w opracowaniach innych zagadnień, dokonywanych przez różne instytucje i instytuty. Wiadomo na przykład, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponuje bogatym zestawem danych dotyczących ludności ubezpieczonej, a Instytut Ekonomii Rolnej dysponuje informacjami o strukturze demograficznej oraz strukturze społeczno-zawodowej ludności wsi, którą poddaje okresowym badaniom. Danymi