2910489601

164

Noty o książkach

Marzena Knap

0    nowoczesnej szkole raz jeszcze...

Jedno z najważniejszych pytań, jakie stawiamy sobie na początku nowego w ieku, brzmi: Jak kształcić przyszłe pokolenia, aby bez trudu odnalazły się w świecie, którego oblicze określają takie m.in. zjawiska, jak kształtowanie się społeczeństwa informacyjnego, rozwój i rosnący wpływ mediów oraz proces globalizacji? Na to pytanie stara się odpowiedzieć kolejna publikacja z serii „Nowoczesna szkoła”, wydana pod tytułem Drogi i ścierki polonistyki gimnazjalnej, w opracowaniu redakcyjnym Zofii Budrewicz i Zenona Urygi.

Książka składa się z siedemnastu artykułów.

1    chociaż nie przypomina ona jednolitego wykładu, a jest raczej wyborem pewnych prób leniów; to jednak tworzy dość spójną całość, ponieważ każdy rozdział stanowi jakby punkt wyjścia do rozważań podjętych w następnym. Tytuły artykułów jasno określają ich tematykę, co nie tylko ułatwia przyswojenie treści, ale pozwala na szybkie odnalezienie potrzebnych wiadomości.

Dodać warto, że książka ta pojawiła się w' czasie, kiedy wśród „zreformowanych" nauczycieli zaobserwować można wyraźny wzrost zainteresowania dotyczącymi spraw szkoły nowościami wydawniczymi.

Rzetelne i wszechstronne opracowanie takich m.in. zagadnień, jak: dialog edukacyjny, dziedzictwo kulturowe w legionie, sztuka interpretacji tekstów, treści symboliczne w^ł edukacji polonistycznej, multimedia w szkole — radio, telewizja, internet, kontakt ucznia z książką, kształcenie umiejętności rozumienia czytanego tekstu, wzbogaca nie tylko wiedzę merytoryczną, ale jest również inspiracją do wykorzystania jej w praktyce. Zwłaszcza że autorzy artykułów' ogłoszonych w' Drogach i ścieżkach polonistyki gimnazjalnej zgodnie zauważają, że obowiązkiem współczesnej szkoły jest wprowadzanie młodzieży do społeczeństwa informacyjnego, przy zachowaniu jej odrębności, wrażliwości, a także zdolności twórczego działania.

W dobie multimediów nie sposób oderwać edukacji od takich form przekazu, jak telewizja, radio czy komputer. Aby proces kształcenia był efektywny, nauczyciel nie może stronić od nowości technicznych, nie może zamykać się w świecie kredy i tablicy, podczas gdy jego wychowanek żegluje w- świecie internetu. Pisze o tym Izabela Zeller w pracy „Nie chcę, ale muszę", czyli polonista wobec Internetu, nie pozostawiając wątpliwości, jak ważny jest ten problem w reformującej się szkole.

Bardzo ciekawe są również rozprawy zwracające uwagę na zadania nowoczesnego nauczyciela w szkole, której ważnym celem staje się przygotowanie młodego człowieka do poruszania się wśród zjawisk kultury współczesnej — w tym także do krytycznego korzystania z kultury masowej. Artykuły Między literaturą a filmem Marii Sieńko i Edukacja filmowa w gimnazjum Bogusława Sko-wTonka kierowane są do tych nauczycieli, których ambicją jest poszerzenie klasycznej formuły' książkowej edukacji o filmowe wtajemniczenie. Autorzy prowadzą czytelników drogą poznawania filmowych środków wyrazu, wy posażając ich jednocześnie w narzędzia umożliwiające samodzielną analizę filmu jako zjawiska estetycznego.

Upoglądowienie lekcji poprzez wprowadzenie do nich różnorodnych pomocy dydaktycznych, takich jak film czy internet, daje możliwość zintensyfikowania procesu nauczania. Abstrakcyjne pojęcia, wyrażone słowem, zostają poparte konkretem.

Jak słusznie zauważają autorzy artykułów' — lekcja nie musi ograniczać się tylko do wrażeń wzrokowych. Równie silnie oddziałują na wyobraźnię uczniów teatr telewizji i radio, dysponujące bogactwem form i środków' ekspresji — od gestu począwszy, a na warstwie brzmieniowej skończywszy. Do audycji radiowych czy przedstawień teatralnych nauczyciel sięgać może bowiem nie tylko dla urozmaicenia lekcji, ale również w celu ukazania piękna wrażeń słuchowych, rozbudzania wyobraźni i kreatywności uczniów (Ryszard Jedliński Teatr telewizji w kształceniu polonistycznym, Katarzyna \Vą-dolny-latar Podwójne życie dramatu).

Nowoczesny nauczyciel nie może także stawiać na ilość „przerobionego” materiału, lecz na przeżycie emocjonalne. Świadomość, że jego suche wykłady trafiają w' „uczniowską próżnię”, nie powinna wyzwalać w nim złości, apatii, obojętności, ale pasję zdobywania słuchaczy. Jak to zrobić? — zapyta z pewnością niedoświadczony nauczyciel. Odpowiedź na to pytanie nie musi, ale może brzmieć: trzeba zachowyw ać się jak ambitny fachow iec, który wie, co robi i zna się na swoim rzemiośle. Toteż dla każdego uczącego przydatny powinien być