2910490002

245

ZASTOSOWANIE MIKROFILMU

Dochodzimy tu do dalszego zastosowania mikrofilmu. Mikrofilm przy niewielkich nakładach może zastąpić druk. Mówiłem już o „reedycji" filmowej Times‘a. Takich „wydań" starych druków czy czasopism jest już na rynku międzynarodowym więcej. Nie o to tu jednak chodzi. Otóż istnieją rozprawy, artykuły czy dzieła naukowe o specjalności tak wąskiej, że wydawanie ich drukiem jest tylko uciążliwym brzemieniem, gdyż większość nakładu pokrywa się bezużytecznie kurzem w magazynach bibliotek i u wydawcy. Druk, przy wszystkich swych zaletach, ma tę podstawową wadę, że największy koszt stanowi wydanie jednego egzemplarza książki, w miarę wzrostu nakładu cena pojedyńczego egzemplarza powoli spada. Dopiero jednak przy nakładzie 2000, a co najmniej 1000 egzemplarzy, cena może odpowiadać możliwościom nabywcy, a koszt być pokryty ze sprzedaży. Natomiast nakład 50, 100, 200 egzemplarzy jest niemal absurdem, gdyż całość kosztów pozostaje prawie ta sama co przy nakładzie 1000 — 2000 egzemplarzy. Inaczej jest z mikrofilmem. Gdy na przykład sfilmujemy jakiś maszynopis zamiast go wydać drukiem, to jeden egzemplarz filmu będzie nie wiele droższy od następnych swoich kopii. Cena zaś tych kopii przy bardzo niewielkim nakładzie — 5, 10, 20, 50 egzemplarzy, mając i tak podstawę wyjściową ceny b. niską, znacznie się szybciej obniża niż cena druku. Egzemplarz drukowany będzie mógł rywalizować w cenie z mikrofilmem dopiero przy nakładzie 1000 egzemplarzy. Biorąc pod uwagę, dla przykładu, nakład druku 500, cena sprzedażna kalkulowałaby się co najmniej 12 — 15 groszy za stronę. Mikrofilm może osiągnąć tę cenę już przy nakładzie 7 egzemplarzy ¹⁹).

Wniosek praktyczny wyciągnąć stąd nie było trudno. Dziś już wiele bardziej specjalnych rozpraw jest rozpowszechnianych jedynie za pomocą mikrofilmu. Tyczy się to przede wszystkim rozpraw doktorskich. Na przykład uniwersytet w Chicago wymaga wydania rozprawy, ale tylko w formie mikrofilmu. Dwa razy do roku wychodzi tom ze streszczeniami rozpraw doktorskich. Na podstawie niego można sobie zamówić mikrofilm interesującej nas pracy. Jest

¹⁹) E. B. POWER, Factors influencing the cost of microfilm, Rapport XVII conf. F. I. D., s. 79.