SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
WSPOMAGANIE ZARZ
DZANIA
MIEJSKIM TRANSPOTEM
ZBIOROWYM
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
1
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
SYSTEMY ZARZ
DZANIA
Systemem nazywamy zbiór elementów i
wiążących je relacji przydatnych do opisu i
kształtowania wybranego fragmentu
rzeczywistości. System zarządzania ruchem
pojazdów to zbiór zintegrowanych metod i
środków oddziaływania na ich ruch na podstawie
informacji o jego aktualnym stanie i o środowisku.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
2
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
SYSTEM ZARZ
DZANIA RUCHEM POJAZDÓW
System Zarządzania Ruchem Pojazdów komunikacji
miejskiej jest złożonym systemem organizacyjnym,
informatycznym, informacyjnym, łączności i lokalizacji
pojazdów.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
3
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
CEL ZARZ
DZANIA KOMUNIKACJI
ZBIOROW

Najogólniejszym celem zarządzania komunikacja
zbiorową jest poprawa efektywności jej funkcjonowania.
Należy przy tym dążyć do spójności celów sterowania
eksploatacjÄ… transportu komunalnego z celami
zarządzania całością ruchu miejskiego.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
4
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
CEL ZARZ
DZANIA KOMUNIKACJ
ZBIOROW

" poprawa punktualności i regularności kursowania
pojazdów,
" utrzymanie ciągłości ruchu i wysokiej niezawodności
działania,
" zmniejszenie czasów podróży, a zwłaszcza oczekiwania
i przesiadek,
" zapewnienie pasażerom informacji o charakterze
okresowym (np. rozkład jazdy), jak i bieżącej (np. czas
przybycia i nazwa najbliższego przystanka, połączenia
przesiadkowe, zakłócenia i przerwy w ruchu),
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
5
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
CELE ZARZ
DZANIA KOMUNIKACJ
ZBIOROW

" podniesienie bezpieczeństwa pasażerów, skrócenie
czasu usuwania skutków awarii, wypadków itp.
" ułatwienie pracy służbom eksploatacyjnym, zmniejszenie
zmęczenia wywołanego żmudnymi czynnościami
rutynowymi,
" lepsze wykorzystanie taboru będącego w dyspozycji
przedsiębiorstwa, zwiększenie zdolności przewozowej
linii i sieci komunikacyjnej.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
6
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
ZARZ
DZANIE RUCHEM POJAZDÓW
Sposób wykorzystania pojedynczych pojazdów aby osiągnąć
cele sformułowane przez politykę transportową
przedsiębiorstwa i miasta.
Kryteria optymalizacji:
" minimalizacja odchyleń od rozkładu jazdy,
" maksymalizacja zysków,
" reagowanie na sytuacje nietypowe (wypadki, zatory itp.).
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
7
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
WARSTWY ZARZ
DZANIA RUCHEM POJAZDÓW
" warstwa  wewnętrzna - realizowana przez służby ruchu
przedsiębiorstwa komunikacyjnego, to znaczy działania
dyspozytorskie - zwiÄ…zane z rozmieszczeniem i
przemieszczaniem taboru w czasie i przestrzeni,
" warstwa  zewnętrzna - realizowana przez organizatora
ruchu drogowego - zwiÄ…zana z uprzywilejowaniem
pojazdów komunikacji zbiorowej w sieci ulic.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
8
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
EWOLUCJA KOMPUTEROWYCH SYSTEMÓW
WSPOMAGAJ
CYCH ZARZ
DZANIE RUCHEM POJAZDÓW
Pierwsza generacja systemów
tablice informacyjne wewnÄ…trz i na zewnÄ…trz pojazdu,
głosowe urządzenia informujące pasażerów o kolejnych przystankach,
centralnie sterowany system kasowników,
urządzenia lokalizujące położenie pojazdu (działające na podczerwień znaczniki
drogi, pojazdowe liczniki drogi, sygnalizacja otwarcia drzwi),
urządzenia łączności radiowej kierowcy z dyspozytorem,
liczniki pasażerów pozwalające wyznaczyć napełnienie pojazdu,
urzÄ…dzenia wymuszajÄ…ce bezwarunkowy priorytet pojazdu na sterowanym
sygnalizacją świetlną skrzyżowaniach,
urzÄ…dzenia diagnozujÄ…ce stan techniczny pojazdu
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
9
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
EWOLUCJA KOMPUTEROWYCH SYSTEMÓW
WSPOMAGAJ
CYCH ZARZ
DZANIE RUCHEM POJAZDÓW
Druga generacja systemów
autonomiczna praca pojazdu
komputer pokładowy z rozkładem jazdy i siecią komunikacyjną,
ocena zgodność bieżącego położenia z planowanym,
informacja kierowcy o odchyłce od rozkładu jazdy,
urzÄ…dzenia wymuszajÄ…ce bezwarunkowy priorytet pojazdu na sterowanym
sygnalizacją świetlną skrzyżowaniach,
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
10
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
EWOLUCJA KOMPUTEROWYCH SYSTEMÓW
WSPOMAGAJ
CYCH ZARZ
DZANIE RUCHEM POJAZDÓW
Trzecia generacja systemów
pojazd zarzÄ…dzany z Centrum Dyspozytorskiego
lokalizacja położenia pojazdów przy pomocy GPS (DGPS),
cyfrowa transmisja danych niezależna od łączności głosowej,
bieżąca generacja optymalnych odchyłek,
nadzór nad funkcjonowaniem wybranej linii komunikacyjnej
nadzór nad funkcjonowaniem wielu linii na ciągu komunikacyjnym lub w
obszarze,
nadzór nad realizacją połączeń przesiadkowych,
podniesienie bezpieczeństwa pasażerów i kierowców,
video monitoring wnętrza pojazdu
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
11
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
Miejsce pracy dyspozytora
System IBIS
PC
Centralny komputer
URZ
DZENIA W
POJEy
DZIE
UrzÄ…dzenie do
Drukarka
zapowiadania
Radiotelefo
biletowa
przystanków
n -
nadajnik / I B I S
odbiornik
danych
Kasownik Tablica kierunkowa Inne
Nadajnik / odbiornik
podczerwieni
ELEMENTY STAA
E
Stanowisko odczytu i
UrzÄ…dzenie sterujÄ…ce UrzÄ…dzenie do
wprowadzania
sygnalizacją świetlną lokalizacji
danych
pojazdu
Połączenie z pozostałymi systemami przedsiębiorstwa
Centralny system
System planowania
przekazywania
System UrzÄ…dzenie
rozkładu jazdy i służb
danych
informacji sygnalizacji
pasażerskiej świetlnej
Inne systemy
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
12
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
URZ
DZENIA POJAZDOWE
Szybka magistrala danych CAN
A
Ä…cze podcz.
lub
mikrofalowe
Service numer
320
POW CU IBIS szeregowy DGPS
moduł interfejs
Code Zone Announce Service Destin.
Pulpit kierowcy
mobitex Radio
PCMCIA
modem głos
interfejs
Cyfrowe
System Informacja
Czytnik
Wejściat
Biletowy o przystankach kart
Wyjściat
IBIS magistrala pojazdu
Tablice Licznik System
zawnętrzne pasażerów zapowiedzi
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
13
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
DOKA
ADNOŚĆ LOKALIZACJI POJAZDU
Pozycja określana 10 x
na sekundę wysyłana w
depeszy co ok. 3 minuty
Depesza z tramwaju w
Systemie SNRT 2000
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
14
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
DOKA
ADNOŚĆ LOKALIZACJI POJAZDU
Pętla Wyścigi
Pętla Plac Narutowicza
5780000 5785650
5785600
5779950
5785550
5779900
5785500
5779850
5785450
5779800
5785400
5779750
5785350
5785300
5779700
5785250
5779650
498700 498800 498900 499000 499100 499200
501050 501100 501150 501200 501250 501300
BÅ‚Ä…d poÅ‚ożenia=10,25 m à = 7,59 m BÅ‚Ä…d poÅ‚ożenia=19,33 m à = 13,76 m
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
15
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
DOKA
ADNOŚĆ LOKALIZACJI POJAZDU
Przystanek Dworzec Centralny
5786800
5786700
5786600
5786500
5786400
5786300
5786200
5786100
5786000
49990 50000 50010 50020 50030 50040 50050 50060
0 0 0 0 0 0 0 0
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
16
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
DOKA
ADNOŚĆ LOKALIZACJI POJAZDU
Przystanek Hoża
5786500
5786400
5786300
5786200
5786100
5786000
5785900
500800 500850 500900 500950 501000 501050
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
17
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
DOKA
ADNOŚĆ LOKALIZACJI POJAZDU W RUCHU
Przystanek Hoża
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
18
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
URZ
DZENIA POJAZDOWE
W systemie BusNet firmy ACIS urzÄ…dzenie DeltaTrak jest
podłączone do :
" modemu radiowego,
" anteny GPS,
" urządzeń systemu biletowego,
" czujników otwarcia drzwi,
" wskaz
ników informacji wewnątrz pojazdowej,
" przycisków alarmowych,
" systemu wymuszania priorytetów sygnalizacji świetlnej.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
19
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
URZ
DZENIA POJAZDOWE
RadioLAN
Urzadzenie
Radiostacja
Odbiornik
Tablica inf.
zapowiedzi
GPS
(fonia+dane) przystankow
i.box
ej
komputer
Magistrala danych pojazdu IBIS
pokladowy
kasowniki
Tablice linii
Zuzycie Stopien
Sagnaly
Generator
paliwa (syg. napelnienia
zdarzen
impulsow
pojazdu
Analog.)
drogi
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
20
L
a
c
r
a
zn
d
i
o
o
s
w
S
c
a
P
G
R
S
U
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
URZ
DZENIA POJAZDOWE
Informacja wewnÄ…trz
pojazdu sterowana jest
przez System
ZarzÄ…dzania Ruchem
Pojazdów
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
21
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRIORYTETY NA SKRZYŻOWANIACH STEROWANYCH
Lokalny sterownik sygnaliz
GÅ‚owica
AUTOBUS
zgłoczenie zgłoczenie wyko-
wstępne zasadnicze nanie
Telegram (Sterownik): Opis relacji
Telegram(Głowica): Dane z położeniem pojazdu
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
22
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRIORYTETY NA SKRZYŻOWANIACH STEROWANYCH
Lokalne
Lokalne
centrum
centrum
łączności
łączności
Lokalny sterownik sygnaliz
AUTOBUS
wyko-
zgłoczenie zgłoczenie
nanie
wstępne zasadnicze
Telegram: Opis relacji i położenia
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
23
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRIORYTETY NA SKRZYŻOWANIACH STEROWANYCH
Lokalny sterownik sygnalizacji
STEROWNIK
OBSZAROWY
STEROWNIK
CENTRALNY
CENTR. A

CZ.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
24
AUTOBUS
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRYKA
AD DZIAA
AC
DYSPOZYTORA
Porównanie rozkładów jazdy
Std Deviation From Schedule
Route 788
1,5
1
0,5
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Weekdays
-0,5
Sunday
Saturday
-1
-1,5
-2
-2,5
STOPS
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
25
Std Deviation from Schedule in Minutes
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRYKA
AD DZIAA
AC
DYSPOZYTORA
Sugerowana zmiana rozkładów jazdy
Suggest Schedule Change
Route : 122 - 10 am Dep
11:16
11:02
10:48
10:33
Current
10:19
Suggested
10:04
09:50
09:36
09:21
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Stops
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
26
time
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
PRYKA
AD DZIAA
AC
DYSPOZYTORA
Wpływ zmiany rozkładów jazdy
Impact of Schedule Change
Standard Deviation From Schedule - Route 122
4
3
2
Before
1
After
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
-1
-2
STOPS
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
27
Deviation in Minutes
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
INFORMACJA PASAŻERSKA
Miejsca dostępu do informacji
" Przystanki autobusowe
" Centra administracyjne
" Dworce autobusowe
" Kompleksy wypoczynkowe
" Węzły komunikacji pasażerskiej:
" Centra handlowe
- Stacje kolejowe
" Szpitale
- Przystanie promowe
" Szkoły, uczelnie
- Porty lotnicze
" Puby, kluby itp.
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
28
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
INFORMACJA PASAŻERSKA
Czasy przybycia pojazdów na przystanek
Pilot dla powiększenia
napisu przez osoby z
le
widzÄ…ce
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
29
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
INFORMACJA PASAŻERSKA w punktach informacyjnych
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
30
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
INFRASTRUKTURA
7 CENTRÓW ZAJEZDNIOWYCH
KOMUNIKACYJNA
Satelita GPS
Satelita GPS
A
ączność
bliskiego zasięgu
Wielokanałowa(e)
Satelita
UrzÄ…dzenie
stacja(e)
GPS
zajezdniowe
foniczna(e)
Pogotowie
techniczne
Modem
Dyspozytor zajezdniowy
Radiowozy
Wielokanałowa(e)
nadzoru
A
ączność
stacja(e)
ruchu
bliskiego
transmisji danych zasięgu
odbiornik
DGPS
Sterownik
sygnalizacji
Informacja na
Modem
ulicznej
przystankach
Autobusy
ZTM
1700 pojazdów
CENTRUM
ZARZ
DZANIA
A
Ä…cznica
RUCHEM DROGOWYM
KOMPUTER
Modem
Terminal
CENTRALNY
Terminal systemu
operatora ZTM
Terminal Centrali
zarzÄ…dz. poj.
ZarzÄ…dzania
MZA
CENTRALA NADZORU RUCHU
Ruchem Drogowym
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
31
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
Elektroniczne Transport
ZarzÄ…dzanie Informowanie
Pobieranie na Żądanie Razem
Pojazdami Podróżnych
Opłat
Analizowane systemy
73 72 43 77 265
Korzyści (szacowane ostrożne)
1 718 796,0 1 280,6 44,7 3 839,3
Zysk całkowity (miliony USD)
Zysk roczny (miliony USD)
244,7 113,3 182,2 6,4 546,6
Korzyści (szacowane śmiałe)
3 204,2 1 592,0 2 559,7 74,5 7 430,4
Zysk całkowity (miliony USD)
Zysk roczny (miliony USD)
456,2 226,7 364,4 10,5 1 057,9
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
32
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
Systemy Systemy Systemy
Razem
Liczba analizowanych eksploatowane wdrażane planowane
systemów
22 28 23 73
Korzyści
(oszacowanie ostrożne)
738 518 624 191 356 135 1 718 844
Zysk całkowity (tysiące USD)
Zysk roczny (tysiÄ…ce USD)
105 148 88 871 50 706 244 725
Korzyści
(oszacowanie śmiałe)
1 318 590 1 158 789 664 156 3 204 203
Zysk całkowity (tysiące USD)
Zysk roczny (tysiÄ…ce USD)
196 660 164 985 94 561 456 206
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
33
SYSTEMY ZARZ
DZANIA MIEJSKIM TRANSPORTEM ZBIOROWYM
[e-mail]
Wykład z przedmiotu  Podstawy Inżynierii Ruchu - cz. SRD - 2009
34