EKONOMIA/
MAKROEKONOMIA
- materiały pomocnicze do studiowania
dr Elżbieta Kwella
Wyższa Szkoła Bankowa
TEMAT 15.
BEZPOŚREDNIE INWESTYCJE
ZAGRANICZNE
I ANALIZA PEST.
ANALIZA STRATEGICZNA SWOT
Zagadnienia:
1. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ)
" Definicja
" Klasyczne korzyści z inwestycji zagranicznych
" Przegląd teorii BIZ-ów: czynniki sprzyjające
napływowi BIZ-ów raz skutki
2. Analiza PEST
3. Analiza SWOT
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 3
y
ródła:
1. Krugman P., Obstfeld P., International Economic. Theory and Policy.
Addison-Wesley, N. York 2000.
2. Weresa M.A., Skutki inwestycji zagranicznych dla gospodarki kraju
przyjmującego  doświadczenia Polski, [w:] Rola inwestycji zagranicznych
w gospodarce. Zeszyty BRE Bank-Case nr 62, Warszawa 2002.
3. Benchmark , Definition of Foreign Direct Investment, Third Edition,
OECD, Paris 1996.
4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce. Praca zbiorowa pod red. Z.
Olesińskiego, Warszawa 1998.
5. WWW.money.pl; WWW.paiz.gov.pl; WWW.rzeczpospolita.pl;
WWW.pai.pl; WWW.unctad.org/wir
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 4
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) (ang. foreign direct investment - FDI)
według definicji UNCTAD, IMF i OECD
" Są kategorią międzynarodowych inwestycji, dokonywanych przez rezydenta jednego kraju (nazywanym
 inwestorem bezpośrednim lub  firmą matką ) z zamiarem sprawowania długotrwałej kontroli w
przedsiębiorstwie innego kraju (nazywanym  przedsiębiorstwem bezpośredniej inwestycji lub  firmą-córką ).
Przez  długotrwałą kontrolę rozumie się tutaj istnieje długoterminowych relacji pomiędzy inwestorem
bezpośrednim i przedsiębiorstwem bezpośredniej inwestycji oraz istotny poziom oddziaływania, który daje
inwestorowi bezpośredniemu efektywny głos w zarządzaniu przedsiębiorstwem bezpośredniej inwestycji. Aby
inwestycję uznać za BIZ, minimalny próg zaangażowania kapitałowego inwestora bezpośredniego w
przedsiębiorstwie bezpośredniej inwestycji ustalono na poziomie 10%.
" Zgodnie z powyższą definicją, komponentami BIZ są: kapitał zakładowy (equity capital), reinwestowane zyski
(reinvested earnings) oraz inny kapitał (other capital). Inwestycje w kapitał zakładowy przedsiębiorstwa
bezpośredniej inwestycji dokonane przez inwestora bezpośredniego związane są z zakupem akcji, majątku lub
aportem rzeczowym w postaci np. maszyn i urządzeń. Reinwestowane zyski, to część lub całość zysków
wypracowanych przez przedsiębiorstwo bezpośredniej inwestycji, która nie została wypłacona inwestorowi
bezpośredniemu w formie dywidendy, lecz zainwestowana w przedsiębiorstwo bezpośredniej inwestycji. Inny
kapitał, to pożyczki wewnątrzkorporacyjne (krótko- lub długoterminowe) pomiędzy przedsiębiorstwem
bezpośredniej inwestycji a inwestorem bezpośrednim oraz transakcje związane z obsługą tego długu.
" Reasumując, BIZ są to długookresowe inwestycje, podejmowane przez przedsiębiorstwo lub osobę fizyczną
jednego kraju w przedsiębiorstwo innego kraju, z zamiarem sprawowania kontroli nad nim i czerpania z niego
zysku. Przy czym istotą BIZ jest transfer nie tylko kapitału, ale również pracy i wiedzy (technologicznej,
marketingowej i organizacyjnej.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 5
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne
- definicja według OECD
Przedsięwzięcie, w którym pojedynczy inwestor zagraniczny
kontroluje 10 lub więcej procent akcji zwykłych lub głosów w
firmie kooperacyjnej lub posiada efektywny wpływ na decyzje
firmy.
Inwestorem bezpośrednim mogą być:
" indywidualni przedsiębiorcy,
" pojedyncze przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw
prywatnych i publicznych,
" rząd
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 6
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne
- formy
1. Przedsiębiorstwo zależne (subsidiary)
Tworzenie nowych lub przejmowanie przedsiębiorstw już
istniejących za granicą, nad którymi firma macierzysta sprawuje
pełną kontrolę;
2. Odziały (branches)
Zakładanie oddziałów, które nie są samodzielnymi jednostkami
gospodarczymi i nie mogą być rejestrowane poza granicami kraju
macierzystego jako niezależne towarzystwa przemysłowe lub
handlowe (nie posiadają osobowości prawnej);
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 7
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne
- formy
3. Przedsiębiorstwa siostrzane  stowarzyszone (affiliates)
Tworzenie przedsiębiorstw, gdzie udział firmy macierzystej nie
musi wynosić 100 %. Przedsiębiorstwa stowarzyszone mają
odrębną osobowość prawną i są zarejestrowane w krajach
przyjmujących jako oddzielne jednostki gospodarcze o własnych
statutach prawno-organizacyjnych;
4. Udziały w firmie zagranicznej lub joint venture
Obejmowanie udziałów w firmie zagranicznej (większościowych,
50 % lub mniejszościowych) lub tworzenie joint venture, czyli
współudział w zakładaniu nowej firmy;
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 8
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne
- formy
5. Licencje, porozumienia produkcyjne, patenty
Przekazywanie licencji, zawieranie porozumień produkcyjnych,
Porozumień o wykształceniu personelu, przekazywanie patentów,
know-how, praw autorskich w zamian za udziały własnościowe;
6. Pożyczki, kredyty, darowizny, w zamian za udziały
własnościowe, a także reinwestowanie zysków.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 9
Podstawowe różnice miedzy bezpośrednimi inwestycjami
zagranicznymi a inwestycjami portfelowymi
Kategorie
Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe
różnicujące
Najczęstszy Jednostkowy kapitał
Korporacje międzynarodowe
inwestor prywatny
Nie prowadzą do
Sprawowanie efektywnej
ustanowienia efektywnej
Cel inwestycji kontroli nad działalnością ze
kontroli nad działalnością
strony inwestora zagranicznego
firmy
Uwzględnienie nie tylko stopy
Najważniejsze Korzystna stopa procentowa
zysków i strat, lecz również
motywy i niskie ryzyko
wielu innych czynników
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 10
Podstawowe różnice miedzy bezpośrednimi inwestycjami
zagranicznymi a inwestycjami portfelowymi
Kategorie Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe
różnicujące
Horyzont czasowy Korzyści z punktu Akcje firm zagranicznych i
widzenia maksymalizacji obligacje skarbowe dające
długookresowej stopy najwyższe korzyści w krótkim
zysku okresie
Czas trwania Długookresowa Krótkookresowa inwestycja
inwestycji inwestycja
Rodzaj przekazanych Finansowe, rzeczowe, Wyłącznie finansowe
aktywów technologiczne, know-
how
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 11
Podstawowe różnice miedzy bezpośrednimi inwestycjami
zagranicznymi a inwestycjami portfelowymi
Kategorie różnicujące Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe
Szybkość wejścia na
Procesy długotrwałe A
atwość wejścia
rynek
i wyjścia z rynku
i wycofania się
z rynku
Stabilność inwestycji Wysoka; Zainteresowanie Mała;
stałym strumieniem
Nabywanie akcji (obligacji)
dochodu
w zależności od aktualnych
notowań
Zakres kontroli Inwestor ma większy lub Inwestor nie ma wpływu na
inwestora mniejszy wpływ na rentowność firmy, w której
rentowność danej firmy ma udziały
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 12
Podstawowe różnice miedzy bezpośrednimi inwestycjami
zagranicznymi a inwestycjami portfelowymi
Kategorie różnicujące Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe
Możliwość stosowania
Skomplikowany A
atwość zachęcania
zachęt przez kraj
inwestorów zagranicznych
i kosztowny program
przyjmujący kapitał
w przypadku obligacji
zachęt dla inwestorów
rządowych
zagranicznych
Stosunek opinii Duża świadomość Mała świadomość
publicznej w kraju społeczeństwa o społeczeństwa o
przyjmującym kapitał rozmiarach inwestycji inwestycjach
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 13
Przyciągamy mało inwestycji
" Polska ma mniej bezpośrednich inwestycji zagranicznych w stosunku do
PKB, niż inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Problemy Polski są
związane nie tylko z gospodarką, ale także z zarządzaniem;
" Obecny wzrost gospodarczy zawdzięczamy m.in. rosnącemu eksportowi
i coraz większej efektywności produkcji. Ale te procesy mają swoje
ograniczenia. Specjalizacja w tradycyjnych gałęziach przemysłu i w
branżach średnio zaawansowanej technologii jest potencjalnym z
ródłem
słabości;
" Polska wypada słabiej na tle Czech i Węgier, bardziej zawansowanych w
produktach i usługach wymagających nowoczesnych technologii i wysoko
kwalifikowanej siły roboczej. Kluczowy dla gospodarczego sukcesu jest
napływ BIZ.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 14
Polska jest atrakcyjna ze względu na:
" Członkostwo w UE,
" Względnie tanią i wykwalifikowaną siłę roboczą,
" Korzystną lokalizację,
" Duży rynek.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 15
Inwestorów odstręcza:
" Słaba infrastruktura,
" Restrykcje w prawie pracy i regulacjach rynkowych,
" Niestabilny system podatkowy i dowolna interpretacja
prawa przez urzędnika państwowego,
" Słabe wykorzystanie unijnych funduszy.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 16
W 2010 roku wartość napływu BIZ wyniosła 6 686 mln EUR, (w 2009 roku napływ wyniósł 9 863 mln EUR). Na tę kwotę składały się:
4 344 mln EUR - reinwestowane zyski,
2 251 mln EUR - inwestycje w kapitał własny polskich spółek,
101 mln EUR - dodatnie saldo obrotów kredytowych.
W 2010 roku z kwoty 6 686 mln EUR napływu kapitału zagranicznego 5 702 mln EUR (85,3%) pochodziło z Unii Europejskiej
(UE27), reszta - 984 mln EUR (14,7%) z pozostałych krajów.
Najwięcej środków pochodziło z Luksemburga (1 945 mln EUR), Niemiec (1627 mln EUR), Włoch (1 020 mln EUR), Cypru (843 mln
EUR), Szwajcarii (510 mln EUR), Wielkiej Brytanii (396 mln EUR), Szwecji (343 mln EUR), Austrii (327 mln EUR), oraz Hiszpanii i
Portugalii (po 252 mln EUR).
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Polski w 2010 roku wyniósł 6,7 mld EUR. Oznacza to spadek w stosunku do poprzedniego
roku o 32%. W ciągu pierwszych 10 miesięcy 2011 r. wg wstępnych szacunków NBP napłynęło do Polski 9 mld EUR inwestycji. Wartość
skumulowana BIZ w Polsce (liczona jako bieżąca, księgowa wartość tych inwestycji) wyniosła 150 441 mln EUR na koniec 2010 roku. Na
wielkość tą składały się:
110 511 mln EUR (73,5%) kapitały własne i reinwestowane zyski,
39 930 mln EUR (26,5%) zobowiązania z tytułu kredytów otrzymanych od udziałowców zagranicznych.
Dominowały inwestycje z krajów należących do OECD (95,5%), a udział inwestorów z Unii Europejskiej (UE 27) wyniósł 86%.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 17
Największą BIZ w Polsce w 2009 roku była montażownia maszyn przeładunkowych fińskiej firmy
Cargotec w Stargardzie Szczecińskim, która wynosiła 64,4 mln euro.
Wartość
Kraj Udział
mln EUR
Luksemburg 1 945 25,9%
Niemcy 1 627 21,7%
Włochy 1 020 13,6%
Cypr 843 11,2%
Szwajcaria 510 6,8%
Wielka
396 5,3%
Brytania
Szwecja 343 4,6%
Austria 327 4,4%
Hiszpania 252 3,4%
3,4%
Portugalia 252
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 18
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 19
Według najnowszych analiz napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski w 2011 r.
wzrósł o 46,7 proc., podczas gdy ich wzrost na całym świecie wyniósł 17 proc. To efekt "zielonej
wyspy" i... pracy samorządowców
W rankingu państw traktowanych jako interesujące miejsca do prowadzenia inwestycji
(czołówka rankingu - patrz infografika) Polska zdystansowała kraje ze swojego
najbliższego otoczenia - Węgry, Słowację, Czechy. Spośród nich inwestorzy pozytywnie oceniają
tylko ten ostatni kraj, który w rankingu atrakcyjności inwestycyjnej zajął 17. miejsce.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 20
POZYTYWNE KONSEKWENCJE DZIAA
ANIA KAPITAA
U
ZAGRANICZNEGO
1. Kapitał zagraniczny szansą dla rozwoju kraju.
2. Ekspansja kapitału nadaje nowe silne impulsy rozwoju gospodarki, jest jednym ze
z
ródeł obecnej koniunktury na świecie.
3. Zasilenie gospodarki w kapitał.
Inwestycjom kapitału zagranicznego w Polsce przypisać można co najmniej 1/3
przyrostu dochodu narodowego w ostatnich latach.
W Środkowo-Wschodniej Europie Polska jest państwem, które przyciągnęło
z zagranicy najwięcej kapitału.
4. Nowe miejsca pracy
5. Unowocześnianie struktury sprzedaży na rynku wewnętrznym
6. Unowocześnienie technologii i asortymentu
7. Upowszechnienie nowoczesnych metod zarządzania
8. Wzrost wydajności pracy
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 21
POZYTYWNE KONSEKWENCJE DZIAA
ANIA KAPITAA
U
ZAGRANICZNEGO
9. Dynamizująca wzrost produkcji rola kapitału zagranicznego.
Badania nad strukturą produkcji wykazują, że gałęzie, gdzie działają
przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego osiągają wzrost
produkcji, mierzony wielkością sprzedaży o 1/3 szybszy niż w przemyśle
ogółem.
10. Socjologiczne paradoksy w społecznej ocenie kapitału zagranicznego.
( Lepsza ocena indywidualna niż społeczna ).
- niechęć wielu środowisk do kapitału zagranicznego,
- wzrost zadowolenia z pracy po prywatyzacji z udziałem kapitału
zagranicznego (lepsza organizacja pracy, wzrost płac, szanse na nowe
inwestycje,..),
- spadek alkoholizmu wśród załogi (Kwidzyń, FSO Warszawa).
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 22
ZJAWISKA I TENDENCJE KONTROWERSYJNE A STRATEGIA FIRM
ZAGRANICZNYCH W POLSCE
Teza 1. Stosunek kapitału zagranicznego do poszczególnych segmentów
przemysłu krajowego jest silnie zróżnicowany.
1. Przemysły wysokiej techniki
Kapitał zagraniczny nie dąży do przejmowania firm krajowych, a stara się
wyeliminować je z rynku wewnętrznego na zasadzie  wolnej konkurencji .
Potrzebna jest aktywna polska polityka przemysłowa.
2. Przemysły dóbr inwestycyjnych
KZ dąży tu do redukcji tego wielkiego potencjału przez wykup
przedsiębiorstw i następnie ich reorientację z produkcji finalnej na kooperację
w produkcji prymitywnych półfabrykatów i elementów mniej wymagających
pod względem technologicznym.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 23
ZJAWISKA I TENDENCJE KONTROWERSYJNE A STRATEGIA FIRM
ZAGRANICZNYCH W POLSCE
3. Przemysły konsumpcyjne
Postęp w modernizacji tych przemysłów. Liczne przykłady pozytywne w
procesach prywatyzacji. KZ kieruje się na te przemysły konsumpcyjne,
które produkują wyroby najbardziej opłacalne (np.: przemysł
samochodowy, chemia gospodarcza, przemysł cukierniczy, meblarski) oraz
te, które mają stały zbyt. Tylko w przemyśle lekkim, zwłaszcza
włókienniczym, zakres likwidacji krajowych zakładów jest duży,
a penetracja importowa wzrosła wydatnie. Zastępowanie wyrobów
i surowców krajowych importowanymi dobrami w nadmiernej skali.
Największe zainteresowanie BIZ w naszym kraju wykazują firmy
zagraniczne w tych dziedzinach, gdzie istnieje silna ochrona celna.
(Np.: przemysł samochodowy - pełna protekcja celna do 2002 r.).
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 24
ZJAWISKA I TENDENCJE KONTROWERSYJNE A STRATEGIA FIRM
ZAGRANICZNYCH W POLSCE
4. Przemysły surowcowe
Celem KZ wydaje się być maksymalne wykorzystanie potencjału tych
przemysłów przede wszystkim dla zapewnienia sobie korzystnego importu
niezbędnych surowców z Polski. Dopóki istnieje za granicą popyt na
polskie surowce, dopóty są te kraje zainteresowane ich importem z Polski.
Polska jest dla krajów zachodnich tanią rezerwą surowcową. W obszarze
surowców i energii KZ nie wywiera bardziej istotnego wpływu na sytuacje
w naszym przemyśle, a jego rola jest raczej neutralna. Zainteresowanie BIZ
w tych przemysłach znikome - 2,6% całości IZ w przemyśle.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 25
ZJAWISKA I TENDENCJE KONTROWERSYJNE A STRATEGIA FIRM
ZAGRANICZNYCH W POLSCE
5. Ekspansja wielkich organizacji handlowych.
Hiper i supermarkety: BILLA, MACRO, LECLERC, AUCHAN, HIT,itp.
- ofensywa na polski handel.
Cele strategiczne KZ:
1/. Maksymalne części zysku transferowanego za granicę;
2/. Zapełnienie półek swoich sklepów głównie towarami importowanymi;
3/. Eliminacja z rynku małych i średnich kupców.
Potrzebne tu są legislacje o ograniczeniu działania hipermarketów
ze względu na konsekwencje dla polskiego rynku pracy.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 26
Wniosek:
Istnieje pilna potrzeba wypracowania
długookresowej strategii w stosunku do kapitału
zagranicznego (KZ).
1. Popierać BIZ, zwłaszcza w branżach high tech.,
2. Zwiększyć kontrolę inwestycji portfelowych,
3. Przeciwdziałać inwestycjom kapitału spekulacyjnego.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 27
PROJEKT BADAWCZY
SA
UCHACZY MBA
ANALIZA
PEST
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 28
ANALIZA PEST
- ocena środowiska zewnętrznego firmy
" Political environment,
" Economic environment,
" Sociocultural environment,
" Technological environment.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 29
 Wartości, styl życia, religia,
etyka pracy, skład s.r.,
wskaz
niki demograficzne,
stos. społ. do danej branży
FIRMA X
Pion A Pion B
" Ustawy, rozporządzenia,
Odkrycia naukowe, patenty,
" (koncesje, kodeks pracy),
rozwój technologiczny
" ideologia, stabilność rządów,
w danej branży i w branżach
pokrewnych
" podejście polityków do danej
branży
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 30
ANALIZA PEST
Cel badania:
" wybór najatrakcyjniejszego kraju do inwestowania, gdzie powstanie nasz
nowy zakład produkcyjny (analiza z punktu widzenia zagranicznego
inwestora), przede wszystkim chodzi o zagraniczną ekspansję polskich
przedsiębiorców.
(Dopuszczamy w analizie ekspansję zagraniczną międzynarodowych
korporacji)
" inwestycja typu  greenfield ,
" charakterystyka firmy planującej ekspansję zagraniczną (naszej firmy).
" analiza podstawowych wskaz
ników ekonomicznych co najmniej czterech
krajów, w ostatnich 4-5 latach, oraz ocena ich środowiska politycznego,
środowiska społeczno-kulturowego i środowiska technologicznego,
" hierarchizacja znaczenia poszczególnych wskaz
ników
makroekonomicznych (z punktu widzenia firmy produkcyjnej).
Metoda badawcza:
analiza PEST  studia przypadków.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 31
PROJEKT BADAWCZY:
GDZIE INWESTOWAĆ NA ŚWIECIE?
Wybór strategii zagranicznej ekspansji firmy
Do wyboru strategia zagranicznej ekspansji dowolnego przedsiębiorstwa,
m.in. przedsiębiorstwa, w którym pracujesz:
Może to być np.:
" Kompania Piwowarska. Analizowane kraje:
W. Brytania, Ukraina, Czechy, Niemcy;
" Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o.  PTC . Kraje: Białoruś, Litwa, A
otwa,
Ukraina;
" Gino Rossi. Kraje: Austria, Grecja, Słowenia, Węgry,& .etc.
" PESA
" Wittchen, etc
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 32
Analiza strategiczna SWOT
q� SWOT to jedna z najpopularniejszych heurystycznych metod analitycznych, służąca do
porządkowania informacji. Stosuje się ją we wszystkich obszarach planowania strategicznego
jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. W ekonomii jest stosowana
do:
�� analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danej organizacji (np. przedsiębiorstwa),
�� analizy danego projektu,
�� rozwiązania biznesowego itp.
q� Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie
na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):
�� S (Strengths)  mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego
obiektu,
�� W (Weaknesses)  słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego
obiektu,
�� O (Opportunities)  szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej
zmiany,
�� T (Threats)  zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo
zmiany niekorzystnej.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 33
Analiza SWOT
q� Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych kryteriów na cztery grupy, jest następnie zapisywana
w czterodzielnej macierzy strategicznej, w której lewa połowa zawiera dwie kategorie czynników pozytywnych
a prawa  dwie kategorie czynników negatywnych. Natomiast w piśmiennictwie istnieją co najmniej trzy ujęcia,
wyjaśniające czym różni się górna połowa macierzy od dolnej (a więc mocne strony od szans, a słabe strony od
zagrożeń). (zob. następny slajd)
�� W niektórych wykładniach mówi się: mocne strony i słabe strony, to czynniki wewnętrzne, szanse i zagrożenia
 to czynniki zewnętrzne;
�� W innej interpretacji: mocne strony i słabe strony to cechy stanu obecnego, a szanse i zagrożenia, to
spodziewane zjawiska przyszłe;
�� U niektórych autorów: mocne strony i słabe strony to czynniki zależne od nas (te, na które mamy wpływ
planistyczny i zarządczy), a szanse i zagrożenia, to czynniki obiektywne, na które nie mamy bezpośredniego
wpływu sprawczego.
q� Analiza SWOT daje wartościowy rezultat analityczny przy zastosowaniu każdego z trzech wymienionych ujęć,
pod warunkiem, że jest ono stosowane konsekwentnie i świadomie. Najczęstszym błędem w praktyce
stosowania techniki SWOT jest mieszanie trzech ujęć (np. zapisanie jakiejś przewagi w obszarze szans na
podstawie tego, że jest ona czynnikiem zewnętrznym, a potem odczytywanie jej z macierzy SWOT, jako
czynnika przyszłego (który dopiero pojawi się), lub  jako czynnika na który nie mamy wpływu sprawczego.
Należy zatem jednoznacznie określić kryteria rozróżnienia wertykalnego na wstępie przeprowadzanej analizy.
q� W popularnych ujęciach mikroekonomicznych dwa pierwsze obszary odnoszą się najczęściej do środowiska
wewnętrznego i zawierają najistotniejsze w danym przedsiębiorstwie elementy, np. silna marka (S), czy słabe
zaplecze kapitałowe (W). Natomiast dwa ostatnie odnoszą się analogicznie do środowiska zewnętrznego, np.
otwarcie wspólnego rynku międzynarodowego (O) lub pojawienie się konkurencyjnych produktów nowej
generacji (T).
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 34
Analiza SWOT  ocena projektu
teraz
niejszość
(S  strengths) (W weaknesses)
siła
słabości
(O - opportunities) (T - threats)
przyszłość
35
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT.
Analiza SWOT
q� Jest to bardzo rozpowszechniony obecnie schemat analizy. Najczęściej stosowany jest w uproszczonej formie,
tzn. w postaci czterech list czynników (zwykle przedstawianych w formie tabelarycznej). Pełnia użyteczności
techniki SWOT ujawnia się jednak dopiero gdy poddamy cztery pozornie niezależne grupy czynników analizie
wzajemnych powiązań. W praktyce ćwiczenie to sprowadza się do odpowiedzi na serię pytań:
" Czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzystać daną szansę?
" Czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelować dane zagrożenie?
" Czy dana słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy?
" Czy dana słaba strona potęguje ryzyko związane z danym zagrożeniem?
Jak łatwo wywnioskować analizę można też przeprowadzić w odwrotnym kierunku, tzn. od zewnątrz do wewnątrz:
" Czy dana szansa wzmacnia daną silną stronę?
" Czy dana szansa pozwala zniwelować daną słabość?
" Czy dane zagrożenie niweluje daną silną stronę?
" Czy dane zagrożenie uwypukla daną słabość?
q� Zwykle oba podejścia stosuje się uzupełniająco, stąd często w literaturze mowa o analizie SWOT/TOWS.
Odpowiedzi na powyższe pytania pozwalają zidentyfikować tzw. silne powiązania, obszary problemowe w obrębie
których można rozpocząć tworzenie rozwiązań, strategii cząstkowych  co czyni ze SWOT nie tylko narzędzie
analityczne ale również planistyczne.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 36
Przykładowy zapis powiązań czynników w formie macierzy z punktami, np. 0  brak
oddziaływania, 1  słabe oddziaływanie, 2  silne oddziaływanie:
O1 O2 O3 O4 T1 T2 T3 T4
S1 2 1 0 2 0 0 1 0
S2 0 2 2 0 2 0 1 0
S3 0 2 0 2 0 0 0 2
S4 0 2 2 1 0 1 0 1
W1 0 1 0 1 0 2 0 1
W2 0 1 0 0 0 0 0 0
W3 0 0 1 0 0 0 2 0
W4 0 1 0 0 2 0 0 0
może prowadzić do kolejnego typu wnioskowania ze SWOT tj. wyboru odpowiedniej
strategii w zależności od najsilniejszej  wykazującej najwięcej powiązań ćwiartki:
Szanse Zagrożenia
Siły Strategia agresywna Strategia konserwatywna
Słabości Strategia konkurencyjna Strategia defensywna
37
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT.
Analiza SWOT
q� Przy założeniu, iż mocne i słabe strony traktujemy jako czynniki wewnętrzne, a szanse i
zagrożenia jako czynniki zewnętrzne, powyższe strategie możemy wyjaśnić następująco:
�� Strategia agresywna: W przedsiębiorstwie przeważają mocne strony a w jego otoczeniu silnie
powiązane z nimi szanse  strategia agresywna jest strategią silnej ekspansji oraz rozwoju
wykorzystującego obydwa czynniki.
�� Strategia konserwatywna: Przedsiębiorstwo działa w niekorzystnym dla niego otoczeniu
zewnętrznym, ale posiada silnie powiązany z zagrożeniami zewnętrznymi zespół mocnych stron
wewnątrz organizacji, jest więc w stanie zdecydowanie odpowiedzieć na zagrożenia.
W istniejącym otoczeniu przedsiębiorstwo nie jest się w stanie intensywnie rozwijać, gdyż zespół
mocnych stron nie koresponduje z szansami otoczenia, niemniej jednak jest w stanie skutecznie
przezwyciężać zagrożenia w oczekiwaniu na poprawę warunków zewnętrznych.
�� Strategia konkurencyjna: Przedsiębiorstwo posiada przewagę słabych stron nad mocnymi, ale
funkcjonuje w przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala mu utrzymywać swoją pozycję.
Niemniej jednak słabość wewnętrzna uniemożliwia skuteczne wykorzystanie szans, które daje
otoczenie zewnętrzne, strategia konkurencyjna powinna koncentrować się więc na takim
eliminowaniu wewnętrznych słabości, aby w przyszłości lepiej wykorzystać szanse otoczenia.
�� Strategia defensywna: Słabe strony przedsiębiorstwa są silnie powiązane z zewnętrznymi
zagrożeniami, istnieje duże ryzyko upadku przedsiębiorstwa. Strategia defensywna jest strategią
nastawioną na przetrwanie przedsiębiorstwa na rynku.
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 38
Analiza SWOT  ocena projektu
Konkluzje
1. Analize SWORT przeprowadza się przed rozpoczęciem
każdego nowego projektu biznesowego i powtarza się (raz do
roku)
2. Służy minimalizacji słabych stron i wykorzystaniu mocnych
3. Wskazuje na szanse rozwoju i możliwe zagrożenia, których
trzeba uniknąć
4. Analiza SWOT to specyficzny schemat/algorytm
wnioskowania w ramach którego korzysta się z wielu innych
technik. (Przykładowo do identyfikacji czynników zewnętrznych (szczególnie
w przypadku przedsiębiorstw) często wykorzystuje się analizę tzw. pieciu sił
Portera, a także analize makroekonomiczną PEST.
39
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT.
MODEL BIZNESOWY
40
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT.
Życzę moim studentom satysfakcji
z pracy zawodowej oraz badawczej, ciekawych
i inspirujących prezentacji multimedialnych.
POWODZENIA !!!!
Elżbieta Kwella: BIZ. Analiza PEST i analiza SWOT. 41