2964939052

BARTOSZ Z WISSEMBURGA. 69

Z czasów owej walki, to Bartosz może jedyny, który w nas swą rycerskością i poświęceniem obudzą sympatyę niezwykłą. Jak pięknie odbija ta postać wielkopolskiego szlachcicą-rycerza od takich zdradzieckich Domaratów, a nawet od owych przebiegłych i interesownych polityków małopolskich. Charakter jego czysty, on nie zna krzywej drogi lub podstępu, nie zna dyplomatycznych układów, — oręż roztrzyga u niego węzły wszystkich spraw. Polityka jego nie obejmowała rozleglejszego widnokręgu, nie patrzał on tak bystrem okiem w przyszłość jak Małopolanie, nie pojmował owej wyższej polityki — ale za to nam go nie ganić!

Zdawałoby się, że jedyną plamą przyćmiewającą jego charakter jest sprawa z owymi 59 Francuzami i sprawy ze Szląskiem. Już Szajnocha¹ trafnie obronił go co do pierwszego zarzutu. „Liczny orszak 59 rycerzy, z odpowiednią mnogością ciurów nie daje się wziąśc do niewoli gwałtownikowi gościńcowemu. Mogło to się stać jedynie wśród wojny i wzajemnych zamachów, może podczas onej wojny Bartosza z księciem Opolskim^tt. Niedostateczność źródeł krzyżackich o Bartoszu i niedokładność archidiakonowej wzmianki o jego sprawie z Francuzami stały się powodem, które postać Bartosza z Wiszemburga w zupełnie łałszywe podały światło. Co do spraw szląskich, to rzec^fJ ma się podobnie. Trzeba tylko znać ówczesne stosunki Szląska, owe czasy zaburzeń, rozbojów i łu-piestw, a odniesie się przekonanie, że Bartosz posiadając dobra na Szląsku musiał oddawać wet za wet, a że podczas tego mogły się dziać nadużycia, to w każdym razie przezwiska dane Bartoszowi, jak fautor praedonum, der Schdlke Principal i inne pogodzić się nie dadzą ze słowami Janka, który go znał osobiście i napisał o nim w swej kronice niezwykłe słowa pochwały, Bartosza zwie on „walecznym rycerzem, miłującym prawdę i uczciwość, mężnym obrońcą spokoju i gorliwym zelatorem bezpieczeństwa publicznego, srogim prześladowcą złodziei i rozbójników ^w. Komuż tu więc wierzyć, czy świadkowi współczesnemu, który go znał, czy późniejszemu Benedyktowi i Długoszowi? Ułamek procesu Bartoszowego

1

Szajnocha: Dzieła (Jadw i Jag.). T. YI, uwaga do stronnicy 7 (str. 292 i nast.).