2999072611

Wydaje się że autor niniejszej pracy w znaczący sposób przyczynił się do poprawy układu izolacyjnego tworników hydrogeneratorów dużej mocy w Energetyce wodnej, bowiem nadzorowane przez niego prace modernizacyjne generatorów doprowadziły do bezawaryjnej eksploatacji.

9.    WNIOSKI

Teza pracy zastała udowodniona.

9.1.    Na podstawie analiz uszkodzonych stojanów maszyn wirujących dużej mocy, dokonanych przez autora w ostatnich kilku latach, należy stwierdzić, że zdecydowana większość awarii uzwojeń stojanów ma związek z izolacją elementarnych przewodów.

9.2.    Zwarcia zwojowe izolacji przewodów w cewce uzwojenia są przyczyną powstawania lokalnie podwyższonej temperatury, co prowadzi do przyspieszonej degradacji izolacji maszyny, skutkując miejscowym przegrzaniem izolacji głównej i skróceniem „czasu życia” uzwojenia.

9.3.    Autor był współprojektantem nowej technologii wykonania uzwojenia hydrogeneratora 125MW i nadzorował jej realizację.

Istotą tej technologii jest to że:

•    przewody są przeplatane w żłobku w pełnym cyklu 360°,

•    izolacja przewodów elementarnych składająca się z włókna szklanego nasycona lakierem izolacyjnym zostaje utwardzana poprzez grzanie od strony przewodu,

•    uzwojenie zostało wykonane jako prętowe z izolacją ciągłą w części żłobkowej i czołowej,

•    pręty po włożeniu do żłobków są ze sobą lutowane.

Poprawność działania tego uzwojenia zweryfikował czas. Generatory, w cyklu pracy odwracalnej,

poprzez zmianę kierunku wirowania (praca prądnicowa, praca silnikowa) średnio 3 razy na dobę,

pracują bezawaryjnie od 1996 roku, kiedy był przezwajany pierwszy generator.

Technologia ta może być stosowana zarówno w generatorach jak i w silnikach.

9.4.    Zaletą tej technologii jest możliwość wykonania modernizacji stojana hydrogeneratora w warunkach na miejscu w elektrowni, bez demontażu części aktywnej, oraz podwyższenie sprawności maszyny.

W remontowanych stojanach zmieniono także rdzeń stojana z segmentowego na jednolity. Przepakietowanie segmentowych rdzeni na bezpodziałowe jarzmo powoduje obniżenie się temperatury w żłobku i w strefie czołowej o kilkanaście stopni. Pokazały to wyniki badań i analiz po kilku latach eksploatacji zmodernizowanych maszyn.

9.5.    Wymiana uzwojeń na prętowe, bez przepakietowania rdzenia, powoduje znaczące obniżenie się temperatury w strefie czołowej, nie obniżając temperatury w strefie żłobkowej.

9.6.    Wymiana uzwojeń cewkowych z przeplotem czołowym elementarnych drutów, na prętowe z przeplotem w żłobku, powoduje możliwość wymiany kilku prętów bez wyjmowania wirnika, w sytuacjach awaryjnych.

9.7.    Analiza obniżonych temperatur uzwojenia po modernizacji daje możliwość rozważania podniesienia mocy turbozespołów, bez narażania ich na przyspieszone zużycie.

9.8.    Wskazana jest wymiana uzwojeń cewkowych na prętowe w stojanach generatorów dużej mocy- powyżej 10 MW, ponieważ jest to jedna z kilku metod dla wydłużenia „czasu życia” maszyny.

Wnioski zawarte w punktach 9.1-9.8 pokazują, że teza pracy została udowodniona.

10.    PODSUMOWANIE

1.    Wykrywanie zwarć elementarnych przewodów w toku produkcji uzwojeń maszyn elektrycznych i podczas eksploatacji jest zagadnieniem trudnym. Niemniej należy nad tym pracować, bowiem krajowym firmom zagraża stopniowa likwidacja stanowisk pracy w procesie remontów maszyn elektrycznych. Wynika to z tego, że coraz częściej sprowadza się przewody z importu, bowiem nie potrafimy uporać się z właściwą jakością izolacji elementarnych przewodów. Nowoczesna, impulsowa metoda wykrywania zwarć, stosowana zwłaszcza zagranicą jest szczegółowo opisana w książce Profesora S. Szymańca [L62].

2.    Istnieje duże zainteresowanie problemami narażeń w strefie izolacji elementarnych przewodów. Należy więc kontynuować badania na temat: mechanizmy przebicia dielektryków stałych przy uszkodzeniach uzwojeń maszyn elektrycznych WN.

3.    Badania i analizy o charakterze naukowym zagadnień modernizacji uzwojeń tworników hydrogeneratorów wymagają ścisłej współpracy z przemysłem.

Osobnym zagadnieniem, nie rozważanym w tej pracy, jest dobór metod badań diagnostycznych i skutecznej aparatury w odniesieniu do rozpatrywanych problemów. Tematyką tą zajmują się prace [L21, L62].

18