2964938983

424 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.

424 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.

ogłoszeniem dwóch, innych pomników Ówczesnych: depesz posła weneckiego Paru ty ¹ i dziennika podróży Montaigne’a po Włoszech ², które acz z założe-' i sposobu przedstawienia odmienne, należą jednak do wspólnej familii

ma

współczesnych opisów dworu Rzymskiego. Wiek XV E posiada ich kilka. Z tycli za najważniejszy uważalibyśmy nie wydaną jeszcze w całości^{1 2 3 4} rzecz Commen-doni’ego Discorso della Corte romana h rozgłośne pamiętniki Bentivoglia, obejmujące w drugiej części księgi pierwszej czasy pobytu Mińskiego w Kury i. Do nich też zaglądnąć musi każdy, kto zapoznać się pragnie bliżej z osobami, z którymi Mińskiemu z jego urzędu stykać się przyszło; podobnie jak biografowi Grzegorza VIII nie wolno pominąć pracy Monstaigne^?a w cennem wydaniu prof. D’Ancona.

Mińskiego „Sposób* ma przecież właściwą sobie cechę, cel instrukty-wny, jak sam autor się wyraża: „To co się naterminowało, uczyniło się na przestrogę, jeśliby który z przyjaciół podjął się tej drogi, aby mógł sprawić się in multis particuPribus w rzeczach, które mu się przygodzie pewnie mogą; jednak i temu, ktoby extraor dinar ie był posłany albo też pro oratore residente mało nie wszystko przygodzie się może do wiadomości *ⁱ. Z tego też względu bliższem jest dziełko późniejszej o całe pół wieku instrukcyi nuneyusza Marescotti⁵ dla jego następcy na dworze polskim wygotowanej pt. Eaggualio della Nunzia-tura di Polonia del Signor Card. Marescotti w bibliotece Corsini w Rzymie⁶. Jak bowiem z rękopisu nuneyusza wywiedzieć się można jak najdokładniej o ceremoniale, do którego zastosować się był winien nuneyusz papieski w Polsce w każdem urzędowem swojem wystąpieniu, tak również dzięki Mińskiemu (niemniej jego wydawcy p. Korzeniowskiemu) nie jest nam już nieznaną formalna strona przybycia i pobytu polskiego poselstwa w Rzymie. Wzajemny związek dwóch tych pomników wykazuje już samo zestawienie niektórych tytułów obojga. Tak np. u Marescoti’ego te są rozdziały początkowe: 1) Lettere da serwersi dal nuovo Nunzio subito che sard eletto da X. Signore alla Bunziatura;¹ 2) Fameglia e Stalla che suol tenere U Nunzio di Polonia, loso prorisioni e trattamenti; 3) Abiti che usa il Nunzio di Pol. auche Pon-tificali o sacri;⁸ 4) Funzioni del Nunzio di Pol. nel giorno della prima udienza del Be et altri giorni di udienza:⁹ 5) Valore delle Monete per il Yiaggio... et in Polonia¹, — podobnie i u Mińskiego są te same szczegóły poruszone zwięźlej jednak i praktyczniej: O osobie jaką posyłać¹'; O jechaniu z domu¹⁸; O bankiecie i o Stole Poselskim¹³; O ubieraniu

1

La Legazione di Roma di Paolo Paruta (1592—1595), 3 voIl. Vene-

2

zia, typ. Visculini 1888 z przedmową G. de Leva.

3

Prof. Alessandro d’Ancona: U Italia alla fine del secolo X VI, gior-nale del viaggio di Michele de Montaigne in Italia nel 1580 c. 1581. Citta di Oastello, S. La pi, tipografo editore, 1889- P. XV—719; fr. 12 — Główną wartość niniejszego wydania stanowią przypiski prof. d’Ancona (między innymi

o Hoży uszu i Reszce) i dołączona tegoż rozprawa: „La Bibliografia dei Viaggi in Italia*.

³    Cfr. Spicilegium Romanum Kard. Mai’a. T. VI.

4

Str. 10 i 27.    ⁵ 1668—1670. ⁸ Gol. 35. A, 8, f. 66-247.    ⁷ F. 67.

5

⁸ F. 73.    9 F. 77 v. ¹⁰ F. 80 c. — 82 etc. ¹¹ Str. 10.    ¹² Str. 11.

6

¹³ Str. 22.