4631370339

BIOLOGICZNE ZNACZENIE CHROMU 383

tym bardziej że niezbędność dwóch innych pierwiastków szeregu 3d elektronowego, których znaczenie biologiczne wydawało się dotychczas niewielkie bądź żadne, tj. tytanu i wanadu, uzyskuje rosnące potwierdzenie [18-20].

Celem niniejszej pracy jest zestawienie różnych, często bardzo odmiennych poglądów dotyczących własności biologicznych chromu. Bez wątpienia najwięcej miejsca zajmą tu rozważania nad rolą CrfIII) w GTF, ale to właśnie czynnik tolerancji glukozy dostarczał najwięcej emocji w ciągu ostatnich 40 lat. Mamy nadzieję, że ta przeglądowa praca, stanowiąca podsumowanie wieloletnich badań prowadzonych w wielu laboratoriach, będzie bodźcem do zainteresowania się biologiczną rolą związków chromu.

GLUKOZA I JEJ ROLA W ORGANIZMIE

Aby móc dokładnie omówić rolę, jaką chrom może odgrywać w procesie przyswajania glukozy, należy na moment zatrzymać się i zastanowić, czym dla naszego organizmu jest ten najprostszy węglowodan.

Glukoza jest kluczowym cukrem w metabolizmie istot żywych. Glony i rośliny wytwarzają ją z dwutlenku węgla i wody, wykorzystując jako źródło energii światło słoneczne [21]. Glukoza jest substratem energetycznym. Organem, który ją pobiera i jest odpowiedzialny za jej magazynowanie, jest wątroba. W wątrobie znajdują się zapasy tego węglowodanu w formie glikogenu, czyli polisacharydu zbudowanego z D-glukozy o wiązaniach a(i-*4) [22], Może on być w razie potrzeby przekształcany ponownie w glukozę i uwalniany do krwi, gdzie jej stężenie u prawidłowo odżywionego człowieka waha się w granicach 80 mg/100 ml do 120 mg/100 ml [23, 24].

Hormonami odgrywającymi kluczową rolę w regulacji metabolizmu glukozy są glukagon i insulina.

Glukagon jest polipeptydowym hormonem o masie 3,5 kDa, należącym do grupy peptydów długołańcuchowych, zawierających około 30 reszt aminokwa-sowych. W odpowiedzi na małe stężenie cukru we krwi jest wydzielany przez komórki a wysepek Langerhansa znajdujących się w trzustce [9, 23].

Insulina to hormon odpowiedzialny za usuwanie glukozy z krwi. Proces ten odbywa się przez pobudzenie komórek mięśni szkieletowych i komórek tłuszczowych do wychwytu glukozy. Insulina to hormon białkowy o masie 6 kDa, zbudowany z dwóch łańcuchów polipeptydowych połączonych ze sobą dwoma mostkami disiarczkowymi. Jest wydzielana przez komórki P wysepek Langerhansa. Czynnikiem stymulującym wydzielanie jest obecność glukozy, dlatego po posiłku stężenie insuliny we krwi wzrasta, ułatwiając glukozie wnikanie do komórek. Z chwilą ustabilizowania się poziomu glukozy ilość wydzielanej przez trzustkę insuliny maleje.