3132014784

Wo •	MMii

W wielu przypadkach marynarze zawierają bardzo uproszczone umowy' o pracę (kontrakty), których treść sprowadza się do zasadniczych i ogólnikowych regulacji. W tegp typu “ramowych umowach” pojawia się wiele odesłań do załączników, na których treść marynarze składając podpis pod umową wyrażają zgodę pomimo, iż w wielu przypadkach w ogóle nie zapoznali się z ich treścią. Jednym z zasadniczych dokumentów, o których istnieniu wielu marynarzy wykonujących pracę najemną na statkach nie wie lub traktuje ten dokument jako mało znaczący jest układ zbiorowy pracy (Collective Bar-gaining Agreement - CBA). Dokument ten przez pryzmat swych szczegółowych regulacji odnoszących się m.in. do kwestii związanych z czasem pracy, wypadkami przy pracy i odszkodowaniami, należy poczytywać jako zasadniczy w kontekście ustalania sytuacji prawnej marynarza. W niektórych przypadkach marynarze są zatrudniani przez armatorów, którzy de facto wpisują treść CBA do umowy o pracę, co znacznie ułatwia zapoznanie się z wiążącymi marynarzy regulacjami. Podkreślenia wymaga fakt, iż umowa o pracę ma charakter indywidualny i odnosi się do stosunku pracy pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, z kolei CBA ma charakter ogólny pomimo, iż wpływa na treść indywidualnych stosunków pracy zawartych przez pracowników.

Collective Bargainig Agreement należy odróżnić od Special Agreement, który z reguły jest dokumentem aktualizującym łub zmieniającym treść CBA i jest również negocjowany przez związki zawodowe reprezentujące pracowników. Special Agreement to także dokument o charakterze ogólnym i należy go traktować jak porozumienie normatywne stanowiące ogólnie wiążące zasady realizacji stosunku pracy u danego armatora, zarówno przez pryzmat praw i obowiązków spoczywających na pracodawcy, jak i pracownikach. W wielu przypadkach marynarze nie posiadają treści CBA lub Special Agreement co bardzo utrudnia im dochodzenie późniejszych roszczeń od pracodawców.

Układ zbiorowy pracy (Collective Bargaining Agreement - CBA)

Układ zbiorowy pracy (Collective Bargaining Agreement - CBA) — to porozumienie normatywne zawarte pomiędzy reprezentacją pracowników (m.in. związki zawodowe najczęściej afiliowane przez ITF), a pracodawcą (w przypadku marynarzy jest to najczęściej armator). Dokument ten przede wszystkim określa warunki, jakim ma odpowiadać treść indywidualnych stosunków pracy, co w wielu przypadkach jest zaskoczeniem dla marynarzy, którzy nie mają pojęcia o istnieniu CBA. Należy wskazać, iż układ zbiorowy pracy może regulować sytuację pracowników lepiej, niż gwarantują to powszechne przepisy międzynarodowego lub krajowego prawa pracy. W większości przypadków regulacje w CBA są korzystniejsze w zakresie wynagrodzeń i innych świadczeń związanych z pracą. Ze względu na specyfikę pracy na morzu wielu armatorów chcąc uatrakcyjnić swą ofertę pracy gwarantuje w CBA znacznie lepsze warunki pracy niż te, które wynikają wprost z regulacji prawa powszechnie obowiązującego. Podkreślić trzeba, iż co do zasady wszystkie korzystniejsze dla zatrudnionych postanowienia układu zbiorowego pracy wchodzą w życie z dniem jego rejestracji. W wielu przypadkach pracodawca (armator) w porozumieniu z organizacjami związkowymi, z reguły afiliowanymi przez ITF, we wniosku o rejestrację podają wcześ-

12

THE MARITIME WORKER • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2007