3132015339

wolność, a elokwencja należała do elity i służyła utrzymaniu społecznej hierarchii.¹³ Rdzennym Amerykanom, Afroamerykanom, kobietom, jeszcze długo przyszło walczyć o równouprawnienie. Niewolnikom, w obawie przed buntami, zakazywano opowiadać historie i śpiewać rodzime pieśni, ale pomimo zakazów, były one przekazywane z pokolenia na pokolenie, w ten sposób chroniąc ich kulturowy dobytek. Bogactwo oratoryki Afroamerykanów zaczęto doceniać bardzo późno, bowiem do roku 1963 pojawiły się na ten temat jedynie trzy artykuły: Old Time Negro Preaching: An Interpretative Siudy (1945), Negro Speakers in Congress, 1869-75 (1953) i Sojourner Truth: God’s AppointedApostole of Reform (1962).¹⁶

William Harrison Pipes w Old Time Negro Preaching: An Interpretative Study¹⁷ opisuje sposób głoszenia kazań przez afroamerykańskich pastorów jaki zachował się od czasów niewolnictwa. Pastor, przekazujący słowa Boga, starał się wywrzeć wrażenie na publiczności i wyzwolić u niej reakcję emocjonalną. Osobom przysłuchującym się kazaniu z zewnątrz mogło się wydawać, że przemawia on w obcym języku, ponieważ najmniejsza sugestia łącząca tekst kazania z doświadczeniami i odczuciami wiernych wywoływała krzyki, wybuchy śmiechu, przerywając i zamazując treść oraz logikę kazania.

„Pastorzy odwoływali się przede wszystkim do zdrowego rozsądku, dumy, wstydu, bólu. słabości, nienawiści, miłości i pragnienia szczęścia słuchających Afro-Ameiykanów. W wybuchach krzyku, śmiechu i płaczu, podczas kazań, objawiało się ukrywane pragnienie ucieczki od świata nie do wytrzymania [niewolnictwa, rasizmu -A.G]”¹⁸

Pastorzy zjednywali słuchaczy swoją szczerością, prostotą, odwagą, poczuciem humoru, entuzjazmem, walorami głosowymi, postawą. Bert Bradley w Negro Speakers in Congress: 1869-75¹⁹ opisuje przemowy wygłoszone przez dziesięciu Afroamerykanów w Kongresie Amerykańskim: J.H. Rainey’a, J.f. Longa, R.B. Elliotta, R.C. DeLarge’a, B.E. Turnera, J.T. Wallsa, R. H. Caina, A. J. Ransiera, J.R.

¹⁵    S. F. Gu s t af s o n, Eloąuence is Power. Oratory and Performance in Early America... op. cit., s. xxiv.

¹⁶    R. W.Leeman, African-American Orators: A Bio-Critical Sourcebook .Greenwood Press. Santa Barbara. Cal., 1996, s. xi.

¹⁷    W. H. P i p e s, "Old- time Negro Preaching: An Interpretative Study.”w: The Ouarterly Journal of Speech, Feb. 1945, vol.31, no.l, S. 15-21.

¹⁸    Ibid., s. 19.

¹⁹    B. B r a d 1 e y, "Negro Speakers in Congress: 1869-1875,” w: The Southern Speech Journal, May, 1953, vol. 18. no.4, s. 216-225.

11