3184152972

111] ENERGIA W FOTOSYNTEZIE 449

(59). Ostatnie założenie jest spełnione w jdnostkach fotosyntetycznych (59). Ekscyton rozważamy zresztą z reguły jako pseudocząstkę, gdyż formalizm falowy jest mniej dogodny do opisu (10).

A więc zawsze można modelowo mówić o przeskoku wzbudzenia między kolejnymi punktami, w których znajdują się cząsteczki, przy czym można przyjąć bądź przypadkową wędrówkę (random walk) energii wzbudzenia, bądź też założyć uprzywilejowany w jakiś sposób kierunek przekazywania energii. Przy rozważaniu układu cząsteczek zorientowanych (3)

Ryc. 2. Domeny fotosyntetyczne [60]:

E — energia wzbudzenia barwników C — centra reaktywne

Bliżej centrów ułożone są barwniki o niższych energiach wzbudzenia.

A)    przypadek domeny o dwóch centrach,

B)    izolowane jednostki fotosyntetyczne domeny jednocentrowe.

występują zawsze uprzywilejowane kierunki migracji energii. P a i 11 o -t i n (60), poprzez założenie, że cząsteczki barwników o niższych energiach wzbudzenia ułożone są bliżej centrów reaktywnych, uzyskuje uprzywilejowanie przekazywania energii w kierunku centrum. Przy odpowiednim ułożeniu barwników, powstaje na granicach jednostek fotosyntetycznych bariera potencjału, mająca w różnych organizmach różne wysokości, co może wyjaśnić zarówno obserwowane w glonach i roślinach wyższych, energetycznie izolowane jednostki, jak również nie izolowane od siebie jednostki bakterii. Wprowadzono (60, 61) pojęcie domeny fotosyntetycznej: jest to część aparatu fotosyntetycznego, w którym może migrować wzbudzenie. Domena może zawierać więcej niż jedno centrum reaktywne (Ryc. 2). Autorzy rozważający migrację energii wzbudzenia w jednostkach fotosyntetycznych powołują się na jeden z dwu prostszych układów fizycznych, a mianowicie na migrację energii w kryształach molekularnych lub w roztworach molekuł fluoryzujących. Odpowiednikiem jednostki fotosyntetycznej w pierwszym przypadku, może być kryształ, w którym następuje tzw. „uczulenie przez gospodarza” (Host-Guest Effect). Wtedy energia migruje od bardzo dużej liczby cząsteczek „gospodarza” do cząste-