3197489611

Systemowy model zarządzania ryzykiem a jakość zarządzania 273

Zdefiniowanie ryzyka pozwala na podjęcie starań w kierunku zaproponowania systemowego podejścia do zarządzania ryzykiem. Zgodnie z propozycją EFQM (The EFQM Fra-mework for Risk Management, 2005, s. 8), zarządzenie ryzykiem: „to systematyczne zastosowanie szeroko rozumianych procesów organizacyjnych, w celu identyfikacji, oszacowania, zarządzania oraz monitorowania ryzyka - mające na celu uzyskanie całościowej informacji, na temat zagrożeń, na jakie organizacja jest narażona”.

Sformułowanie problemu ryzyka od strony zarządzania pozwala na kompleksowe podejście do opracowania systemu zarządzania ryzykiem. Nie chodzi tu jedynie o unikanie ryzyka, gdyż nie zawsze jest to możliwe, ale o systematyczne uwzględnienie różnorodnych jego przejawów w działalności firmy po to, aby była możliwa identyfikacja jego źródeł i konsekwencji oraz sposobów zapobiegania jego negatywnym skutkom w procesach strategicznego zarządzania - również zarządzania jakością. W ten sposób zostaje stworzona szansa na opracowanie narzędzia przewagi konkurencyjnej, jakim może się okazać systemowe zarządzanie ryzykiem w zmieniającej się rzeczywistości rynkowej.

Ponieważ ryzyko dotyczy każdej dziedziny działalności gospodarczej, dlatego można postawić hipotezę, że systemowe uwzględnienie ryzyka w mechanizmie sprawnego zarządzania firmą, okaże się korzystne z punktu widzenia osiąganych efektów jej działalności. Zamiast unikać ryzyka, lepiej uczynić z niego wiedzę jawną, zastosowaną w strategii firmy.

Zagadnienie zarządzania ryzykiem nie stanowi novum. Ale podejście systematyczne wydaje się być nie tylko nowatorskie, ale bardzo potrzebne i pożyteczne, szczególnie, gdy otoczenie firm ulega częstym zmianom, ponieważ zmiana i poziom ryzyka pozostają w pewnym związku.

W odniesieniu do koncepcji systemowego zarządzania ryzykiem powstaje pytanie: czy jest możliwe zarządzanie każdym rodzajem ryzyka? Aby móc odpowiedzieć na to pytanie spróbujmy zidentyfikować źródła ryzyka.

Źródła ryzyka w dynamicznej rzeczywistości rynkowej

Wnikliwa analiza kontekstu, w jakim działa organizacja, ze szczególnym uwzględnieniem jego zmienności, pozwala na identyfikację źródeł i rodzajów ryzyka. Podstawowym rozróżnieniem źródeł ryzyka z punktu widzenia firmy, wydaje się podział na źródła zewnętrzne i wewnętrzne. Do źródeł zewnętrznych zaliczymy zmiany związane ze wzrostem niestabilności rynku oraz finansowe oszustwa w otoczeniu firmy.

Współczesny rynek, zdominowany przez procesy integracji, globalizacji oraz szerokim zastosowaniem technologii informatyczno - komunikacyjnych, powinien wykazywać większą stabilność warunków dla działalności firm. Jednak należy wspomnieć o kilku czynnikach, które nazwalibyśmy czynnikami niestabilności rynkowej, a które postrzegamy jako przejawy dynamicznych zamian rynku - jak np.:

•    wzrastający, ponadnarodowy charakter konkurencji - im większa konkurencja na rynku tym większy wysiłek firm dla pozyskania przewagi konkurencyjnej,

•    szybko rozwijające się gospodarki narodowe krajów o niskich kosztach produkcji -wzrasta kompleksowość konkurencji,

•    wzrost korzystania z dobrodziejstw Internetu - wprowadza większe zróżnicowanie cenowe, co wzmaga niestabilność,

•    wzrost oczekiwań klientów oraz rozwój technologii - wymaga większego zainteresowania innowacyjnością,

•    postępująca koncentracja siły nabywczej w niewielu dużych korporacjach - prowadzi do wzrostu niepewności wśród dostawców,

•    szybki rozwój technologii - powoduje, że niektóre branże przemysłu zdają się wyczerpywać swoje szanse na rozwój w przyszłości, co prowadzi do poszukiwania no-