3218343664

I Bronisław Micherda

temowi rachunkowości trzy podstawowe funkcje, mianowicie: informacyjną, kontrolną i analityczną, to jednak wyznacza mu obszerny zakres zadań.

Spośród szeroko zarysowanych zadań rachunkowości na szczególną uwagę zasługują te z nich, które są wyrazem jej aktywnej roli w racjonalnym gospodarowaniu, zarówno w skali mikro-, jak i makroekonomicznej. Rola ta polega na współuczestnictwie rachunkowości w procesie zarządzania między innymi przez uświadamianie potrzeb informacyjnych, proponowanie doskonalszych rozwiązań systemowych, czy też oddziaływanie motywacyjne, niezwykle istotne w procesie racjonalizacji gospodarowania. Zadania te pozwalają wskazać kolejną funkcję rachunkowości - funkcję stymulacyjną¹⁷. Nie oznacza to jednak niedoceniania roli pozostałych, tradycyjnie eksponowanych zadań rachunkowości, do których dostosowane są jej pozostałe funkcje, również w sposób istotny przydatne w procesie zarządzania.

Istotę stymulacyjnej funkcji rachunkowości rozumieć można jako oddziaływanie rachunkowości w kierunku pobudzania podmiotów gospodarczych do aktywnego działania. Oznacza to tym samym aktywny udział rachunkowości w racjonalizacji gospodarowania tych podmiotów realizującej się poprzez rachunek ekonomiczny. Aktywne stanowisko rachunkowości wobec rzeczywistości gospodarczej osiągnąć można poprzez takie modelowanie systemu, by uzyskać rozwiązania systemowe o motywacyjnym działaniu. Przejawianie się stymulacyjnej funkcji rachunkowości rozpatrywać można zarówno w odniesieniu do samego procesu modelowania rozwiązań systemowych rachunkowości, a nawet rozszerzyć na system ekonomiczno-finansowy funkcjonowania gospodarki narodowej, jak i do efektów tego modelowania w postaci przyjętych konstrukcji ewidencyjnych¹⁸. Tak więc przejawianie się tej funkcji sprowadzić można do dwóch głównych dziedzin:

-    uświadamiania potrzeb informacyjnych, współdziałania w doskonaleniu rozwiązań systemu ekonomiczno-finansowego oraz konstrukcji modelu systemu rachunkowości odpowiadającego potrzebom rachunku ekonomicznego,

-    motywacyjnego oddziaływania właściwie skonstruowanych szeroko rozumianych rozwiązań ewidencyjnych.

Stymulacyjna funkcja rachunkowości wiąże się ściśle z wszystkimi pozostałymi funkcjami pełnionymi przez ten system¹⁹, choć najwyraźniej akcentuje się

¹⁷    B. Micherda, Stymulacyjna funkcja rachunkowości, Zeszyty Naukowe, AE w Krakowie, Kraków 1985, nr 207.

¹⁸    A. Jarugowa pisze: „Tak więc można odróżnić tworzenie modelu rachunkowości jako odbicia rzeczywistości i rolę modelu rachunkowości w oddziaływaniu na tę rzeczywistość" (A, Jaru-gowa, Rachunek kosztów to zarządzaniu przedsiębiorstwem, PWE, Warszawa 1986, s. 20).

¹⁹    Na aktywne aspekty charakteryzowanych funkcji rachunkowości (informacyjnej i kontrolnej) zwraca wyraźnie uwagę E. Burzym w opracowaniu pt. Funkcja informacyjna rachunkowości w zarządzaniu działalnością podmiotu gospodarczego, referat opublikowany w materiałach konferencji naukowej nt. Informatyczna rola rachunkowości w gospodarce narodowej, TNOiK i Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Kraków 1979, s. 25; Funkcja kontrolna rachunkowości - kierunki rozwoju, referat opublikowany w materiałach konferencji naukowej nt. Rachunkowość jako