3279958778

SED CONTRA

PROBLEM porozumienia — w tym wypadku między ludźmi reprezentującymi różne formacje myślowe, różne zawody, różne punkty wyjścia do budowy światopoglądu. ¹ Takie porozumienie w „sprawach ludzkich” jest chyba bardzo ważnym zadaniem, ma wielkie znaczenie i w ostatnich latach nieraz na różne sposoby było inicjowane. Wystarczy przypomnieć choćby lansowany przez neopo-zytywistów ruch jedności nauki, prace zespołu uczonych-twórców cybernetyki, skupionych wokół Wienera, czy na terenie polskim krakowskie konwersatorium naukoznawcze, działające przez kilka lat bezpośrednio po wojnie ¹.

Jakie były rezultaty tych prób i usiłowali? Szczegółowe ich omówienie jest, oczywiście, w tym miejscu niemożliwe, choć byłoby przedsięwzięciem bardzo ciekawym. Nasuwa się tylko pewien wniosek natury bardziej ogólnej: za każdym razem porozumienie wymagało konstrukcji wspólnego języka — a jego realny wpływ na szersze kręgi społeczne był proporcjonalny do „otwartości” tego języka, do tego, w jakim stopniu uniknięto posługiwania się żargonem. Językiem porozumienia nie był jednak nigdy język potoczny. I wydaje się, że nawet rozmowa w gronie przyjaciół, nie pretendująca do jakiejś epokowej roli, nie może się jednak bez takiej konstrukcji obyć — jeśli istotnie ma doprowadzić nie tylko do wzajemnego poklepywania się po plecach.

1

Poci tytułem „Sec! contra” publikujemy rezultaty dyskusji redakcyjnej nad artykułem „W stronę porozumienia”. Mamy nadzieję że dyskusja będzie kontynuowana.

i Zagadnienia zbliżone do poruszonych w komentowanej tu rozmowie były już niejednokrotnie dyskutowane także w „Znaku” — wyliczamy tu najważniejsze pozycje:

Werner Hełsenberg, Od Platona do Plancka. Problemy filozoficzne fizyki

współczesnej, „Znak”, nr 67.

Dyskusja o światopoglądzie, „Znak”, nr G9, 70, 71, 77. 00.

Ks. St. Kamiński, Struktura nauk przyrodniczych, „Znak”, nr 72.

Stefan Wilkanowicz, Powrót z krainy filozofów, „Znak”, nr 00.

Halina Bortnowska, Swiatopogląd-fllozofia-nauki szczeyólowe, „Znak”, nr 82. M. A. K r ą p i e c, St. Kamiński, Specyficzność poznania metafizycznego,

„Znak”, nr 83.

O zagadnieniu ewolucji, materiały w nrze 87.

O współczesnej wizji świata, materiały w nrze 92/93. a szczególnie artykuł L. K. Dupr e, Pożytki filozofii właściwie użytej.

W. Stróżewski, Zagadnienie determinizmu (recenzja księżki: D. Bohm, Przyczynowość i przypadek w fizyce współczesnej) „Znak”, nr 92/93.