3329133160

struktury. Odkrywanie mechanizmów zmian psychicznych, choć z pewnością bardziej skomplikowane, podlega tej samej logice: jego podstawą jest teoria psychicznych struktur regulacyjnych.

Nasuwa się zatem wniosek, że systematyzacja twierdzeń teorii wychowania nie może być przeprowadzona w ramach tej teorii; by znaleźć strukturę porządkującą, niezbędne jest odwołanie się do psychologii. Psychologia oferuje listę mechanizmów zmian struktur regulacyjnych, czyli procesów uczenia się, z których każdy staje się dla teorii wychowania podstawą wyodrębnienia określonej klasy twierdzeń zawierających opisy czynności uruchamiających zasadniczo takie same procesy w ludzkiej psychice, a zatem i opisy zmian zasadniczo tego samego rodzaju. Każdą tak wyodrębnioną klasę twierdzeń możemy uznać za teoretyczną podstawę pewnej (indywidualnej) metody wychowania. Pełny zbiór takich klas określa zatem zbiór indywidualnych metod wychowania analizowanych przez teorię wychowania.

Patrząc na teorię wychowania z ograniczonego punktu widzenia, możemy więc powiedzieć, iż charakteryzuje się ona uporządkowaniem przedmiotowym, to jest uporządkowaniem wedle metod wychowania. Jeśli jednak zgodzimy się, że płodna, a więc niearbitralna klasyfikacja metod nie jest możliwa bez pomocy psychologii, wypadnie uznać, że teoria wychowania twórzy wraz z psychologiczną teorią mechanizmów zmian psychicznych system dedukcyjny.

Systematyzacja drugiej części teorii wychowania, poświęconej grupowej strategii zmianotwórczej jest problemem bodaj jeszcze bardziej złożonym, wymaga bowiem uwzględnienia dwóch nowych zasad porządkujących. Pierwsza zasada winna doprowadzić do systematycznej odpowiedzi na pytanie: jak rozmaite aspekty rzeczywistości grupowej wpływają na jednostkę? Trzeba, innymi słowy, przyjąć, że rzeczywistość grupowa określa dla każdego człowieka swoiste pole psychologiczne, które dostarcza mu różnorakich sposobności do uczenia się. Jest oczywiste, że analiza rzeczywistości grupowej z tego punktu widzenia wymaga odwołania się do pojęć psychologicznej teorii grupy społecznej. Druga zasada porządkuje wiedzę o działaniach prowadzących do zmiany wyróżnionych uprzednio aspektów tej rzeczywistości,

15