348068833

127

Noty o książkach

odbitkę swego obiektu. Czyli charakterystykę reportażu, a nawet wszelkiego „tekstu” medialnego, którym — jak twierdzi — uprawiany przez Kapuścińskiego reportaż nie jest. Jest to wszak zabieg wielce celowy, gdyż — powtórzmy — wyjęty z kontekstu (tym razem multimedialności) reportaż Kapuścińskiego mógłby się wydawać staroświecki w swej ostentacyjnej literackości, narracyjności, sen-soproduktywności. W swoim historyzmie, w swoich metafizycznych apetytach. Postawiony wszelako po drugiej stronie multimedialnego przełomu w masowej komunikacji nabiera zupełnie innego sensu. Ale Bauer idzie dalej: ukazuje jak owa odrzucona multime-dialność wkomponowana jest w strukturę wypowiedzi Kapuścińskiego, którą to strukturę rozpoznaje jako sw'ego rodzaju dekon-strukcję „komunikowania medialnego” (momentalnego, aktualnego, transmitującego).

Książka Zbigniewa Bauera sięga więc, próbując scharakteryzować swego bohatera, do strategii wciąż igrającej paradoksem, sprzecznością, a w planie retoryki posługującej się z lubością figurą litoty. Dlatego więcej w niej — objętościowo — wszystkiego tego, wobec czego sylwetka twórcza Kapuścińskiego rysuje się jako alternatywa. Bauer nie zalewa czytelnika strumieniem cytatów ze swego bohatera, nie rozbiera drobiazgowo książek Kapuścińskiego. Pbsługuje się sztuką montażu: pokazuje otoczę, aby w nim potem drążyć takie miejsca, w które dałoby się wpisać to, co inne, co niesprowadzalne do znanego i rozpoznawanego. I dlatego, jak myślę, zasłużył sobie na ów gest aprobaty, jaki stanowńą słowa Ryszarda Kapuścińskiego na okładce. Słowa opatrzone sygnaturą pisarza.

Krzysztof Kłosiński Instytut Nauk o Literaturze Polskiej

Uniwersytet Śląski

Zbigniew Bauer, Antymedialny reportaż Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa 2001, Wydawnictwo PAP, 216 s.

Sabina Kwiecień

Studia z dziejów prasy

Zainaugurowane w 1994 roku przez Zakład Dziennikarstwa Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu badania nad historią mediów w Wielkopolsce zaowocował}' czterotomowym cyklem Z dziejów prasy wielkopolskiej X1X-XX wieku (t. I, Poznań 1994, t. II, Poznań 1995, t. III, Poznań 1997, t. IV, Poznań 1998). Autorzy tych studiów uczestniczyli także w kolejnych publikacjach, jak np. Prasa regionalna w Wielkopolsce (Poznań 2000).

Najnowszy zbiór ogłoszony pod redakcją Bogumiły Kosmanowej otwiera, jak sygnalizuje tytuł, kolejny cykl. Zbiór realizuje podjęty wcześniej program badawczy, poszerzając go chronologicznie i terytorialnie, co nie oznacza, iż nowy cykl pozostawia poza swoim zasięgiem obszar Wielkopolski.

Autorami studiów są pracownicy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Marii Curii-Skłodowskiej w Lublinie i Akademii Bydgoskiej. W przygotowaniu znajdują się kolejne części cyklu.

Tom otwierają prace związane z przeszłością prasy. Tekst Haliny Tumolskiej przedstawia najważniejsze przejawy życia zbiorowego Kalisza i regionu kaliskiego w świetle „Gazety Kaliskiej” z lat 1893-1897. Analiza materiału prasowego wykazuje ogromną wartość źródłową tego pisma. Autorka podkreśla, iż ze względu na pojawiające się w nim komentarze i opinie pismo może być wykorzystane do studiów nad przeobrażeniami świadomości społeczeństwa doby zaborów.

Problematyka litewska na łamach prasy poznańskiej w latach 1919-1922 stanowi przedmiot zainteresowania Żanety Polowczuk--Kuik. Dokładne studia nad „Kurierem Poznańskim”, „Orędownikiem” i „Dziennikiem Poznańskim” pokazują, że czasopisma te sporo miejsca poświęcały północnym Kresom