3617207892

■ OBRADY SENATU

2 min. To musi nieść skutki dla systemu edukacji. Przez długi czas udawaliśmy, ze nie widzimy tego zjawiska. Mówię to od strony pracownika uczelni. Próbowaliśmy kontynuować kształcenie jakby się nic nie stało, z pewną naiwnością myśląc, że jeśli otworzyliśmy szerzej drzwi uczelni to przyjdzie taka sama młodzież jak kiedyś, tylko będzie jej więcej w salach wykładowych. Niedocenialiśmy tego co mieliśmy wcześniej, kiedy kształciliśmy 10 proc. najzdolniejszych, którzy przychodzili na studia. Teraz na studia przyszli również ci mniej zdolni. Prosta statystyka pokazuje, że wśród obecnych studentów jest wielu takich, którzy skończyliby karierę na zawodówce. Dziś do szkół kończących się maturą idzie ok. 80 proc. rocznika, z tego ponad 50 proc. może zostać studentami. Sytuacja jest zróżnicowana na różnych uczelniach i różnych wydziałach. Na niektórych wydziałach, np. na moim macierzystym Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego, to zjawisko jest niewidoczne dlatego, że tam prawie potowa składu to są olimpijczycy, a pozostali zdali maturę na poziomie 80 proc. Są wydziały składające się ze studentów, którzy kiedyś studentami by nie byli, i takie, i to jest najgorsza sytuacja, gdzie są i tacy i tacy. Jeśli wszystkich posadzimy w jednej sali i będziemy uczyć jednakowo, to się musi skończyć fatalnie dla którejś z tych grup. Sam proces nauczania nie gwarantuje jeszcze niczego, konieczne jest przyjrzenie się efektom kształcenia i tak go zróżnicować, aby efekty były pewne. To jest najważniejsza zmiana, którą niesie europejska rama kwalifikacji, która mówi wyraźnie, że nie proces jest najważniejszy, ale efekt. Ta konkluzja płynie z obserwacji całej Europy. Umasowienie jest zjawiskiem globalnym. Coraz większa część społeczeństwa chce zdobywać wyższe wykształcenie. Szacunki zawarte w strategii „Europa 2020” przewidują, że w 2020 r. 40 proc. ludzi w wieku 30-35 lat powinno mieć wyższe wykształcenie, w tym tylko co czwarty powinien mieć wykształcenie pierwszego stopnia. W naszym systemie zbyt wielu licencjatów, jak na proporcje europejskie, robi magisterium, w ubiegłym roku było to 59 proc. Tak naprawdę nasz licencjat jest skrojony na miarę magisterium. Konieczne jest określenie czego chcemy nauczyć studenta na pierwszym, a czego na drugim stopniu oraz przyjrzenie się efektom kształcenia. Jest to bardzo istotne, gdyż nowa akredytacja będzie polegała na przedstawieniu komisji odpowiedzi na pytanie - skąd wiecie czy nauczyliście tego, co obiecaliście? Nie może być przypadku wydawania dyplomów osobom niedouczonym - właśnie dlatego, że jest otwarty europejski rynek pracy. Współodpowiedzialnością za jakość dyplomów ma być reakcja na masowość. Ustawa przewiduje wiele zmian natury technicznej, które mają udoskonalić cały proces nauczania. Chciałbym powiedzieć o jeszcze jednej ważnej rzeczy - uwalniamy kierunki studiów. Sztywna lista kierunków studiów (obecnie 118), którą określa minister, jest anachronizmem, rynek pracy zmienia się dynamicznie i szkoły wyższe powinny na niego dynamicznie reagować i mieć swobodę w wyborze kierunków studiów. Zmiana, którą wprowadzamy, będzie dotyczyć studentów rozpoczynających naukę w roku akademickim 2012. Każdy kierunek studiów ma być opisany za pomocą dwóch parametrów: programów kształcenia i opisu założonych efektów kształcenia. Są dwie możliwości kreowania kierunków. Wydziały, które mają prawo habilitowania w obszarze wiedzy związanej z danym kierunkiem, mogą to robić bez pytania kogokolwiek o zgodę. Pozostałe wydziały muszą przygotować pakiet dokumentów: program i oczekiwane efekty kształcenia. Jeśli kierunek już istnieje, żeby nie popełnić błędów, będzie można skorzystać z zasobów wzorcowego opisu efektów kształcenia Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.

Jednym z najważniejszych zadań studiów jest nauczenie studentów uczyć się, ponieważ obecnie uczelnie często przypominają szkoły średnie. Student chodzi na zajęcia, notuje i na koniec musi zdać sobie sprawę z tego co wysłuchał i zanotował. Uczy się tylko przed egzaminem. Żeby nie szukać daleko posłużę się przykładem z mojego