SUWMIARKI
Suwmiarka jest podstawowym narzędziem pomiarowym mechanika. Służy do pomiarów zgrubnych i precyzyjnych, w zależności od klasy dokładności mierzonego przedmiotu - tak zewnętrznych, jak i wewnętrznych oraz mieszanych.
Najbardziej rozpowszechnioną, w praktyce warsztatowej, jest suwmiarka noniuszowa, dwustronna z głębokościomierzem, często nazywana suwmiarką uniwersalną, o zakresie pomiarowym do 150 mm/6" (cali) i dokładności wskazań 0,05 mm/0,002" (niektóre suwmiarki specjalistyczne posiadają większą dokładność pomiarów). Budowę suwmiarki noniuszowej uniwersalnej przedstawiono na rys. 1.
Ponadto coraz częściej spotyka się suwmiarki z odczytem elektronicznym (cyfrowe), często wykonane z włókien węglowych, innych kompozytów lub stopów metali lekkich. Główną ich zaletą jest możliwość natychmiastowego i pewnego odczytu wartości zmierzonej bez zdejmowania suwmiarki z przedmiotu. Wadą ich, jest mała odporność na wilgoć oraz działanie pól magnetycznych i elektromagnetycznych. Produkowane są we wszystkich odmianach i zakresach pomiarowych.
Kolejnym typem suwmiarek są suwmiarki czujnikowe z odczytem na tarczy cyfrowej. Przenoszenie ruchu suwaka na mechanizm zegarowy czujnika następuje najczęściej za pomocą listwy zębatej. Odczyt wartości zmierzonej ma charakter kombinowany. Wskazania pełnych milimetrów odczytywane są na podziałce liniowej, a wskazania dokładne - z tarczy cyfrowej. W praktyce warsztatowej ten typ suwmiarek jest rzadko stosowany.
4
Rys. 1. Suwmiarka uniwersalna: 1 - prowadnica, 2 - suwak z noniuszem, 3 - szczęki do pomiaru wymiarów zewnętrznych, 4 - szczęki do pomiaru wymiarów wewnętrznych, 5 - wysuwka giębokościomierza.
Elementy pomiarowe suwmiarki
Suwmiarki, w zależności od konstrukcji, mogą posiadać kilka elementów pomiarowych, których kształt jest związanych z ich przeznaczeniem metrologicznym (rys. 1):
- szczęki ptaskokrawędziowe, służące do pomiarów zewnętrznych, np.: wałków, płyt itp., które
mają dwie charakterystyczne powierzchnie pomiarowe: płaską i krawędziową.
- szczęki krawędziowe, służące do pomiarów wewnętrznych, np. otworów. Kształtem nie różnią
się od szczęk płaskokrawędziowych oprócz tego, że są odwrotnie usytuowane, tego wymaga technika pomiaru otworów. Kąt ich zaostrzenia wynosi najczęściej, 45° co pozwala mierzyć, bardzo małe otwory.
- szczęki płaskowalcowane, służące do pomiaru otworów o średnicy powyżej 10 mm. Wynika
to stąd, że łączna grubość obu szczęk wynosi właśnie najczęściej 10 mm. Z powodu
2