365605550

Istotnym dla osądzenia czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych jest ustalenie czasu i miejsca popełnienia czynu. Ma to znaczenie dla ustalenia okoliczności popełnienia czynu, w tym takich, które mogą wyłączać jego bezprawność (np.: przekroczenie planu w celu likwidacji skutków klęski żywiołowej), bądź przyczyniać się do łagodniejszego, albo surowszego osądzenia zachowania sprawcy czynu.

W art. 24 uDFP przyjęto natomiast zasadę, z której wynika, iż w sytuacji, gdy w czasie orzekania w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych obowiązuje ustawa inna niż w czasie, gdy popełniono czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, stosuje się ustawę nową (tj. obowiązującą w dacie orzekania), z tym jednak, że należy stosować ustawę obowiązującą w czasie popełnienia naruszenia, jeżeli jest ona względniejsza (korzystniejsza) dla sprawcy.

Wymóg ustalenia czasu popełnienia czynu ma również znaczenie dla rozstrzygnięcia, który przepis (przepisy) znajduje zastosowanie do osądzenia czynu, a także do ustalenia: czy w danej sprawie nie nastąpiło przedawnienie. W normie z art. 24 uDFP ustawodawca przyjął „obowiązywanie nowej ustawy wstecz”, o ile nie jest surowsza dla sprawcy od ustawy obowiązującej w czasie popełnienia naruszenia. W razie równorzędności obu ustaw (starej i nowej) stosuje się ustawę nową. Zagadnienie, która z ustaw jest względniejsza dla sprawcy, wymaga rozstrzygnięcia w każdej konkretnej sprawie, na tle okoliczności danej sprawy. Należy przy tym brać pod uwagę osobę sprawcy i okoliczności czynu, uwzględniać surowość kar, przedawnienie, okoliczności, które mogą pomóc przy ustaleniu, na podstawie której z ustaw może nastąpić łagodniejsze potraktowanie sprawcy. Z chwilą uznania jednej z ustaw za względniejszą (korzystniejszą) dla sprawcy należy ją stosować w całości. Niedopuszczalne jest stosowanie jednocześnie do tego samego czynu dwóch ustaw (starej i nowej), innymi słowy „zespalanie” przepisów jednej z przepisami drugiej w celu kreowania nowych norm prawnych.

W związku z działaniem zasady określonej w art. 24 ust. 1 uDFP może dojść do „zatarcia ukarania” sprawcy czynu. Ma to miejsce w takich sytuacjach, gdy prawomocnym orzeczeniem ukarano sprawcę, którego czyn, w dniu ukarania stanowił naruszenie dyscypliny finansów publicznych, a według nowej ustawy przestał być naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Wówczas ukaranie ulega zatarciu z mocy prawa (art. 24 ust. 2 uDFP).