365606075

wieloletnie banki informacji o uszkodzeniach obiektów z uwzględnieniem różnego rodzaju skutków uszkodzeń.

6.    Prognozowanie występowania stanów niezawodnościowych obiektu. W celu dokonania prognozy niezbędna jest znajomość modeli matematycznych procesu powstawania prognozowanych uszkodzeń. Do wyznaczenia tych modeli niezbędne jest zbieranie informacji w czasie wykonywania czynności obsługowych, np. wartości cech obiektów podlegających kontroli lub regulacji.

Rys.2.10 Składowe informacji w badaniach niezawodności.

7.    Wyznaczanie skuteczności działań obsługowych, np. wykrywalność uszkodzeń w różnych obsługach (kontrola stanu, profilaktyka), wystarczalność części zamiennych, stopień wykorzystania oprzyrządowania obsługowego, itp. Potrzebne informacje zbierane są w czasie obsługiwań technicznych i napraw. Na podstawie wskaźników skuteczności działania obsługowego podejmowane mogą być decyzje modernizacyjne.

Szybkie upowszechnienie sprzętu komputerowego, daleko zaawansowane rozwiązania modelowe i wdrożenia w zakresie programowanych badań niezawodności, to tylko niektóre kierunki nowoczesnej teorii niezawodności maszyn, umożliwiające całościowe badania niezawodnościowe obiektów.

Teoria i badania niezawodności obiektów mechanicznych są rozwijane przy czynnym wykorzystaniu ujęcia systemowego, z uwzględnieniem:

-    złożoności struktury;

-    zmienności lub przypadkowości wartości parametrów;

-    występowania ogniw antropotechnicznych w układzie sterowania;

-    nieliniowości charakterystyk;

-    losowości oddziaływania otoczenia na maszyny;

-    zmienności warunków pracy i sterowania.

Teoria i badania niezawodności obiektów mechanicznych muszą przy tym dotyczyć projektowania - wytwarzania - eksploatacji, połączonych funkcjonalnie z kreowaniem potrzeby określonej maszyny.

2.5 Tribologia

Tribologia jest nauką o tarciu i procesach towarzyszących tarciu. Zajmuje się opisem zjawisk fizycznych (mechanicznych, elektrycznych, magnetycznych, itp.), chemicznych, biologicznych i innych w obszarach tarcia.

Zakres tribologii nie ogranicza się tylko do procesów tarcia w maszynach, ale również odnosi się do wszystkich procesów tarcia w przyrodzie i w technice. Do ważnych zjawisk towarzyszących tarciu, a mających duże znaczenie techniczne, należą procesy zużywania materiałów trących oraz smarowanie. Technicznym zastosowaniem tribologii zajmuje się tribotechnika [3,5,10].

Tribologia została więc określona jako nauka interdyscyplinarna, która zajmuje się częścią zespołu właściwości ciał będących także przedmiotem zainteresowań: fizyki, fizyki ciała stałego, chemii oraz nauk technicznych: inżynierii materiałowej, konstrukcji maszyn i technologii środków smarujących. W tym zakresie zainteresowań znajdują się też problemy metrologii warstwy wierzchniej, jakże często decydującej o jakości wytworów i własnościach eksploatacyj nych.

Schemat powiązań tribologii i tribotechniki z innymi naukami pokazano na rys.2.11.