3574671724

Nr 23

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

829

Rys. 55. Lokalizacja uszkodzenia sieci przy pomocy prądu

wysokiej częstotliwości.

ważną, aby uszkodzenie, jakie może się wydarzyć na pe*w-nym odcinku sieci elektrycznej (zwarcie przewodów między sobą, zwarcie przewodu z ziemią), nie dawało się odczuć w innych częściach sieci, a więc, aby uszkodzenie zostało natychmiast zlokalizowane, np. przez wyłączenie wyłączników znajdujących się na obu końcach uszkodzonego odcinka. Istnieje szereg sposobów zapobiegania szkodli-

13.    Urządzenia telemechaniczne,

Jeszcze dalej idące usprawnienie obsługi sieci elektrycznej można osiągnąć przez zastosowanie urządzeń t e-lemechanicznych stosowanych zwykle do automatycznego sterowania z odległości oraz jako urządzenia do kierów¹ ania na odległość.

Urządzenie do automatycznego sterowania z odległości działa na tej zasadzie, że wskazania pewnych przyrządów pomiarowych jednego zakładu przetworzone na znaki elektryczne, zostają przekazane do drugiego zakładu w zupełnie taki sam sposób, jak przy telemetrii. Na stacji odbiorczej otrzymane sygnały użyte są jednak nie do uruchamiania wskazówek przyrządów, lecz do sterowania pewnych urządzeń, np. do regulacji dopływu pary, wzbudzenia alternatorów i t. p. W ten sposób zmiana warunków pracy jednego zakładu powoduje automatycznie bezpośrednią reakcję urządzeń, znajdujących się w innym zakładzie. Pośrednictwo telefonów i osoby regulującej maszyny jest w tym wypadku zbyteczne.

Podobnie urządzenie telemetryczne może być użyte do kierowania z odległości, a więc np. do włączania wyłączników, przestawiania regulatorów i t. p. W tym wypadku stacja nadawcza posiada pewne przełączniki; przechylając je wysyłamy znaki elektryczne, np. w postaci impulsów fali nośnej; na stacji odbiorczej impulsy te wywołują żądaną czynność mechaniczną. Jedno urządzenie kierujące może być wykorzystane do wykonywania szeregu czynności. W tym celu urządzenie musi być wyposażone w elementy stosowane w telefonii automatycznej. Na stacji nadawczej znajduje się tarcza numerowa. Po wybraniu odpowiedniego numeru następuje połączenie z właściwym wyłącznikiem odległego zakładu, który gra rolę abonenta telefonicznego. Teraz następuje wysłanie specjalnych impulsów, które powodują uruchomienie mechanizmu wyłącznika.

14.    Urządzenia lokalizujące uszkodzenia sieci.

Jeszcze jednym interesującym zastosowaniem urządzeń telekomunikacyjnych na liniach WN są urządzenia do lokalizacji uszkodzeń sieci. Jest mianowicie rzeczą

wym skutkom uszkodzenia; między innemi można posługiwać się w tym celu prądami wysokiej częstotliwości. Jeden z takich systemów podaje rys. 55.

Na obu końcach danego odcinka linii znajdują się urządzenia wysokiej częstotliwości; prócz tego są jeszcze przekaźniki różnicowe P będące w spoczynku, o ile sieć pracuje normalnie. Z chwilą naruszenia symetrii faz w sieci przekaźnik P działa, przyczym sposób jego działania zależy od kierunku przepływu energii w sieci: jeśli energia płynie do wewnątrz odcinka, to przekaźnik zwiera styki 1 — 2, jeżeli zaś energia płynie nazewnątrz, to przekaźnik zwiera styki 3 — 4. Przez zwarcie styków 1 — 2 może być uruchomione urządzenie wyłączające wyłączniki, o ile przekaźnik R nie działa; zwarcie zaś styków 3 — 4 powoduje wysłanie fali nośnej, która na stacji przeciwnej wywoła zadziałanie przekaźnika R. Stąd wynika, że wyłączniki zadziałają tylko wtedy, gdy uszkodzenie sieci będzie nazewnątrz danegó odcinka. Jeżeli fala nośna z jakichkolwiek powodów nie dotrze do drugiej stacji, to nastąpi tylko zbyteczne wyłączenie wyłącznika. Jest to system na prąd roboczy.

Inny system posiłkuje się specjalnym generatorem 3-fazowym prądów wys. częstotliwości. Na jednym końcu odcinka znajduje się wspomniany generator, na drugim zaś końcu — symetryczny odbiornik trójfazowy złożony z 3 oporów i przekaźnik różnicowy, działający w razie, gdy symetria napięć wys. częstotliwości na odbiornikach naruszy się. Działanie urządzenia oparte jest na założeniu, że uszkodzenie danego odcinka narusza symelrję układu trójfazowego nie tylko niskiej, lecz i wysokiej częstotliwości. Uszkodzenie poza danym odcinkiem nie będzie odczute przez przekaźnik, gdyż na obu końcach danego odcinka są umieszczone zapory prądów wysokiej częstotliwości. Jest to system na prąd ciągły.

15. Porównanie systemów na prądach nośnych ze zwykłymi systemami telekomunikacyjnymi.

Powyższy przegląd rozmaitych zastosowań urządzeń telekomunikacyjnych na liniach WN dowodzi jak wielkie usługi oddają te urządzenia przy eksploatacji sieci elektrycznych. W związku z tern powstaje jednak pytanie, jak się przedstawia sprawa rentowności tego sposobu komunikacji w porównaniu z komunikacją uzyskiwaną zapomocą specjalnych linii teletechnicznych, biegnących równolegle do linij prądu silnego. Niewątpliwie, aparatura stacyjna w pierwszym wypadku jest znacznie bardziej skomplikowana, a zatem i bardziej kosztowna; w szczególności cena kondensatorów sprzęgających podnosi znacznie ogólny koszt instalacji. Jeżeli chodzi o samą linię, to rzecz się ma całkiem odwrotnie; w wypadku bowiem stosowania prądów nośnych budowa i konserwacja linii nic nas nie kosztuje, gdyż korzystamy z gotowej już linii WN. Przeciwnie, budowa i konserwacja specjalnej linii telefonicznej pochłania zwykle znaczne koszta mniej więcej proporcjonalne do długości linii. Kalkulacja ogólna wypadnie na korzyść telekomunikacji na prądach nośnych wtedy, gdy koszt specjalnej linii będzie większy od kosztu instalacji wys. częstotliwości, taka zaś sytuacja zachodzi dla linij dostatecznie długich. Ponieważ stosowane napięcie sieci jest związane zwykle w pewien sposób z długością linii, przeto powiemy, że instalacje wysokiej częstotliwości kalkulują się począwszy od pewnego napięcia sieci. Im niższe jest napięcie sieci, tym odległości do pokonania są mniejsze, a zatem i mniejszy