3574672148

I 20 _ 4. Biograficzne uwarunkowania...

nauczycieli, jak i wyniki innych badań³⁶ wskazują, że nauczyciele ukierunkowani są raczej na zdobywanie kompetencji instrumentalnych, technicznych, podczas gdy zdaniem Doroty Ekiert-Oldroyd nauczyciele, jakich potrzebujemy, to profesjonaliści, którzy będą potrafili współpracować w zespole i wspomagać rozwój uczniów ⁵⁷. Analizując konteksty współczesnych zmian edukacyjnych, Ekiert-Oldroyd wnioskuje, że obecna szkoła lansuje model nauczyciela „karierowicza, urzędnika, biurokraty”, zamiast pedagoga i wychowawcy³⁸. Rozbieżności między postulowanymi cechami nauczyciela a dążeniami ukierunkowanymi na kompetencje instrumentalne mogą wynikać z różnic modelu nauczyciela lansowanego przez reformę a akceptowanego przez samych nauczycieli.

4.2.5. Kryzys, sukces, porażka zawodowa z perspektywy fazy stabilizacji

Podobnie jak to ma miejsce w sferze rozwoju osobistego, również w odniesieniu do sfery zawodowej okres wieku średniego jest czasem, kiedy prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń kryzysowych zwiększa się. Sytuacja ta wynika między innymi ze zmian fizjologicznych, które przyspieszają zmęczenie pracą, współzawodnictwa z młodszym pokoleniem pracowników, a czasem ze zmęczenia rutyną zawodową. Jednocześnie kryzys można rozpatrywać, tak jak proponuje Zbigniew Kwieciński, jako „punkt zerowy”, a więc „początek drogi, punkt wyjściowy, moment przesilenia, odwrócenia, konwersji”³⁹. Z tej perspektywy kryzysowe jest również takie wydarzenie, które inicjuje nową erę życia, stanowi początek nowego, więc również sukcesy zawodowe mogą być przeżywane jako zdarzenia stresujące, kryzysowe. Jednak materiał biograficzny wskazuje, że pojęcie sytuacji przełomowej (kryzysowej) badani rozumieją zdecydowanie negatywnie — jako sytuację niosącą ze sobą negatywne, obciążające dla respondenta konsekwencje. Na dodatkowe pytania dotyczące przełomów w ich pracy zawodowej odpowiadali zatem, że „na szczęście” nie

³⁰ Por. H. Kwiatkowska: Ontologia działania pedagogicznego inspiracją kształcenia nauczycieli. W: Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria — praktyka — perspektywy. Red. D. Ekiert-Oldroy d. Katowice 2003, s. 87: Z. My d 1 a k: Uwarunkowania rozwoju zawodowego nauczycieli. Rzeszów 1989.

³⁷ D. Ekiert-Oldroyd: Konteksty zmian edukacyjnych. Szkoła przyszłości — nauczyciele przyszłości. W: Problemy współczesnej pedeutologii..., s. 177.

³* Tamże, s. 188.

³⁹ Z. Kwieciński: Pedagogiczne aspekty wyzerowania. W: Człowiek i edukacja. Studia ofiarowane profesorowi Józefowi Pół turzyckiemu z okazji 70-lecia urodzin i 50-Jęcia pracy naukowej. Red. E.A. Wesołowska. Płock 2004, s. 184.