3685106122

CZASOPISliu

" POLSKA DEMOKRATYCZNA "

Wydawnictwo Zjednoczenia Polskiego w Londynie

z października 1944

Włodzimierz Rzymowski

148

DWIE KONSTYTUCJE

Konstytucją nazywamy prawo zasadnicze, określające ustrój państwa, jego organy, ich kompetencje i wreszcie podstawowe prawa obywatela. Ustanowione w konstytucji prawa są nienaruszaląe: wszystkie inne przepisy prawne winny hyz mieć konstytucję za podstawę i źr°dio, a w żadnyTr razie nie mogą stanąć z nią w sprzeczności. Również rzeczywiste życie państwa i społeczeństwa powinno toczyc się w ustanowionych przez kosty-tucję ramach. Ponieważ stosunki realne ulegają z biegiem czasu i w miarę postępu przemianom, zatym i konstytucję powinno się odpowiednio zmieniać, inaczej _ zamiast byś czynnikiem dodatnim stałaby się hamulcem i zawadą. Tak np. postępowa na owe czasy konstytucja 3-go maja 1791 roku byłaby wprost nie do pomyślenia w czasach dzisiejszych. Z tego względu każda konstytucja powinna przewidywać sposób jej zmiany.

Powyższa ogólna definicja daje pojęcie o doniosłości konstytucji dla życiu danego kraju. Konstytucja określa ustrój, ustala udział obywateli w rządach,określa ich warunki gospodarcze i kulturalne, przewidywać noże przywileje dla jednych , ograniczenia dla drugich. 0 tej niezmiernej ważności ustaw konstytucyjnych należy pamiętać szczególnie w obecnyn momencie, gdyż teraz właśnie wyniknął spór, która z dwuch, uchwalonych w czasie 21 lat niepodległości, konstytucji, ma by, podstawą Tymczasowego Rządu w wyzwolonej Polsce: czy konstytucja*'z 17.3. 1921 roku, czy też z 23.4.1935 roku. Komitet Wyzwolenia ńarodowego przyjął za podstawę pierwszą z nich, rząd emigracyjny obstaje przy konstytucji z roku 1935. Kusi istnieć zasadnicza i doniosła między tymi kcstytucjami różnica, skoro p.Mikołajczyk właśnie problemsai konstytucji podał jako jeden z głównych powodów niepowodzenia prowadzonych ostatnio rokowa:;.

Pierwszym pytaniem, które musimy sobie zadać przy ocenie jakiejś konstytucji, jest, w jakim 3topniu umożliwia ona narodowi wpływ na losy państwa, w jakim stopniu pozwala mu decydować o składzie władz państwowych i ich działalności i wreszcie, czy daje mu możność zmiany władz, działających wbrew interesom i woli narodu.