369584169

S. SPECZIK, C. BACHOWSKI, A MIZERA, A GROTOWSKI Stan aktualny i perspektywy...

można wykorzystać około 1,7 - 3,5 min Mg /rok, zwłaszcza drobnoziarnistych odpadów flotacji (2,0 - 4,0 min m³ /rok mieszaniny doszczelniającej). Odpady te mogą być również wykorzystywane w technologii dosadzania (doszczelniania) bieżąco powstających zrobów przy zastosowaniu tzw. ..pasty" (Butra i in. 1998). Będąca do wykorzystania w tym przypadku wielkość pustki w zrobach szacowana jest na co najmniej 4,0 - 5,0 min m³. Przy takim założeniu i przy gęstości „pasty" równej około 1.8 - 2,0 Mg/m³ możliwe byłoby zagospodarowanie około 4,5 - 5,5 min Mg odpadów/rok. Wyniki prób pilotowych nie potwierdziły jednak tych założeń. Obecnie trwają prace nad poprawą wskaźników doszczelaniania.

Podsadzanie pustek poeksploatacyjnych

Można szacować, że w najbliższych latach zapotrzebowanie na materiał podsadzkowy' w LGOM kształtować się będzie na poziomie około 2,5 - 3,0 min m³/rok. Istniejące korzystne krajowe i zagraniczne doświadczenia w zakresie wykorzystywania odpadów drobnoziarnistych do podsadzania zrobów, pozwalają wskazać na technologie podsadzkowe jako kolejną możliwość przemysłowego zagospodarowania odpadów flotacyjnych w warunkach kopalń LGOM. Wśród rozwiązań, które rokują największe szanse realizacji wyróżnia się podsadzkę zestaloną i podsadzkę hydrauliczną. Co korzystne, układ technologiczny przygotowania mieszaniny podsadzki hydraulicznej na bazie odpadów flotacyjnych jest analogiczny jak dla piasku podsadzkowego.

Przy założeniu, że do podsadzki hydraulicznej wykorzystywane będą tylko odpady flotacyjne z przeróbki rudy piaskowcowej, w ilości odpowiadającej zapotrzebowaniu kopalń LGOM na materiał podsadzkowy, tj. około 2,5 - 3,0 min m³/rok. ilość zagospodarowanych odpadów kształtować się będzie na poziomie 4,0 - 4,8 min Mg/rok, co wyczerpuje około 80 % rocznej ..produkcji" gruboziarnistych odpadów flotacji (powyżej 0,075 mm) (Butra i in. 1998).

Alternatywnym rozwiązaniem zagospodarowania odpadów flotacyjnych w technologiach podsadzkowych jest podsadzka zestalana. Dla warunków kopalń LGOM rozważa się możliwość jej zastosowania w dwóch odmianach, tj. jako:

-    podsadzkę zestalaną o wytrzymałości 0,5 - 1,0 MPa (stabilizowaną), dla obecnie stosowanych systemów eksploatacji;

-    podsadzkę zestalaną o wytrzymałości 3,0 - 4,0 MPa (utwardzoną) dla nowej generacji systemów eksploatacji. np. systemów filarów przemiennych.

Względy ekonomiczne wskazują, że może być zastosowany pierwszy z wariantów, tj. o minimalnych parametrach wytrzymałościowych. Wynika to między innymi z konieczności wprowadzenia najmniejszych zmian modyfikujących sprawdzone systemy wybierania złoża rud miedzi na podsadzkę. W przypadku potwierdzenia przydatności tego typu podsadzki w warunkach LGOM. zostaną przeanalizowane ewentualne zmiany technologiczne w sposobach wybierania, przy zastosowaniu podsadzki o podwyższonych parametrach wytrzymałościowych. Układ technologiczny przygotowania mieszaniny do podsadzki zestalanej i dosadzania zrobów jest bardzo podobny i składa się z kilku węzłów:

-    węzła zagęszczania odpadów flotacyjnych;

-    węzła przygotowania wodnej zawiesiny materiałów wiążących (cement, popioły lotne);

-    węzła przygotowania wodnej zawiesiny materiałów modyfikujących i wypełniaczy (np. odpadów poneutralizacyjnych), przy czym nie jest on niezbędnym elementem ciągu technologicznego;

-    węzła przygotowania mieszaniny końcowej (wieloskładnikowej).

166