3574672354

92_ 4. Biograficzne uwarunkowania.

krzywda jest na pierwszym miejscu, ale po roku mija. Teraz nawet rozumiem mojego męża, ja nie jestem piękną kobietą, pewnie, że jestem żywa, wesoła, wariackie rzeczy robiłam, ale on znalazł sobie ładniejszą, młodszą.! niech ma. [...] No to było trzynaście lat temu, przedział czterdziestoletni, gdy się zaczyna takie coś-niecoś. Ale to minęło, jak to mija w życiu. [...] No rozwód mnie dobił, bo to był straszny stres. Ale już jest wszystko w porządku.

Porównując obydwie relacje, a także wizje przyszłości obydwu kobiet, odnosi się wrażenie, że Sylwia uporała się psychicznie z tą trudną sytuacją, natomiast Katarzyna, mimo że puentuje swą wypowiedź słowami: „Ale już jest wszystko w porządku”, to jednak nadal boleśnie wspomina ów fakt. Oprócz rozwodu Katarzyna bardzo przeżyła śmierć matki. Wielu innych respondentów —jak wynika z przeprowadzonych rozmów — nie ma już obecnie rodziców, jednak w swoich relacjach nie podnosili tej kwestii. Być może sytuacja ta wynika z faktu, że mają własne, pełne rodziny, podczas gdy Katarzyna ma jedynie syna, na którego —jej zdaniem — nie może liczyć. Również dla Lucyny zdarzeniem obciążającym psychicznie była śmierć osoby bliskiej — brata, z którym była bardzo silnie związana:

Lucyna: Mile wspominam dzieciństwo, bo zawsze się biłam z bratem, ale tak, że on zawsze się mną opiekował. Chociaż jemu też się nie przelewało. Bo on miał pierwszy, drugi zawał, potem leczenie sterydami, roztył się, nie chciał się leczyć, więc dlatego w wieku 50 lat zmarł. Zawsze mogłam liczyć na niego. Człowiek nie docenia tego, co ma. [...] Zawsze potrafiliśmy się porozumieć, dogadać. A teraz taka pustka. No jest mama, ale brakuje mi właśnie tej drugiej strony i teraz powtarzam moim chłopakom, jak się kłócą, oni też przeżywają to odejście wujka.

Rozwód i śmierć osoby bliskiej to nie jedyne traumatyczne przeżycia, jakie były udziałem respondentów w ich obecnej fazie życia. Bogdan, jak już kilkakrotnie wspomniano, odczuwa obciążenie związane z opieką nad niepełnosprawnym synem, Sylwia również uznała, że nieuleczalna choroba (padaczka) jej syna obciąża ją psychicznie, tym bardziej że respon-dentka miała wątpliwości, czy odpowiednio zadbała o swoje zdrowie w okresie ciąży. Również problemy zdrowotne samych respondentów stają się istotnym wątkiem narracji dotyczącej obecnego okresu życia. Sylwia, Alina, Hanna, Dorota, Katarzyna mówią o zmęczeniu, „buntowaniu się organizmu”, potrzebie odpoczynku, starzeniu się. Problemy zdrowotne ujawniają głównie starsze respondentki, które przekroczyły 45. rok życia, ale również jedna z młodszych respondentek obserwuje u siebie istotne zmiany fizyczne związane z wiekiem: