3702671656

22 JÓZEF ORYCZ

duży problem. Musimy uzyskać ich obraz i możliwą ocenę, musimy starać się o ich jak najpełniejsze wyrównanie. Władze szkolne od szeregu miesięcy prowadzą w terenie rejestrację strat a sprawozdania ciągle jeszcze napływają do Ministerstwa Oświaty, tak, że podane niżej cyfry należy traktować jako przybliżone do rzeczywistości i jako tylko orientacyjne. Przy szacowaniu miernik pośredni — pieniężny (w przedwojennych złotych) zastosowano przy tym tylko do takich przedmiotów, których odtworzenie lub zastąpienie jest możliwe. Przy obiektach niepowtarzalnych, nie dających się ani odtworzyć ani zastąpić, posiadających wartość materialną niewymierną jako zabytki kultury i pamiątki narodowe — me podobna stosować oceny za pomocą miernika pieniężnego. Tu może być mowa jedynie o zrównoważeniu poniesionych strat w pewnych granicach przez indemnizację w dobrach kulturalnych in natura tej samej skali wartości ogólnokulturalnej oraz mających w pewnym stopniu zastąpić ich oddziaływanie na społeczeństwo polskie. Zakupiony np. przez Bibliotekę Narodową od klasztoru St. Florian sławny Psałterz Floriański miał dla sprzedających go mnichów niemieckich wartość 650.000 zł, dla Polski natomiast jego strata nie stanowi ubytku tych 650.000 zł, lecz nie dającą się w pieniądzach określić szkodę rodzimego dorobku kulturalnego. W myśl tego podajemy niżej tylko przybliżoną liczbę rękopisów i zabytków drukowanych, które uległy zniszczeniu lub wywozowi przez Niemców w czasie okupacji.

Według dotychczasowych obliczeń wynoszą straty wymierne w pieniądzach:

i - Biblioteki i	liczba wolum.	wartość w zł
Szkól powszechnych.........	4.000.000	20.000. 00 0
„ średnich ...........	2.000.000	15.000.000
„ zawodowych.........	400.000	4.000.000
! Powszechne samorządowe......	2.000.000	20.000.000
i „ społeczne........	4.000.000	40.000.000
Naukowe..............	1.500.000	30.000.000
! Razem	13.000.000	126.000.000