3893820713

4

Krótkiego zbioru starożytnych moralistów z francuskiego na polski przełożonego, który to zbiór został wydany w pięciu tomach¹.

Myśli moralne Konfucjusza ukazały się jako tom II serii Krótki zbiór starożytnych moralistów z francuskiego na polski przełożony. Biblioteka AWSD w Białymstoku posiada także kolejne tomy: tom III zawiera Myśli moralne różnych filozofów chińskich, tom IV Myśli moralne Cycerona, wydany w r. 1785 i tom V Myśli Teofrasta i Menandra (IV i III wiek przed Chrystusem). Nasza biblioteka nie posiada tomu pierwszego z tej serii.

Ks. Grzegorz Zachariaszewicz starał się też uzasadnić, skąd tak wielkie zainteresowanie autorami pogańskimi, w zakresie ich przemyśleń w dziedzinie moralności. Tom V serii, poświęcony Teofrastowi i Menandrowi, rozpoczyna się cytatem z Homilii 63. Jana Chryzostoma w przekładzie łacińskim, w którym kaznodzieja podkreśla, że poganie potrafili czasem lepiej posługiwać się swoim intelektem, aniżeli niektórzy chrześcijanie:

„Quod Gentiles rationibus usi sunt minime mirum, quod autem qui fideles videntur, hi animales inveniantur: est sane ridiculum”.

2.    Plaut

Komediopisarz Titus Maccius Plautus (250-184 przed Chr.) był jednym z twórców literatury łacińskiej. Znamy dzisiaj dwadzieścia jego komedii. Zainteresowanie Plautem rozpoczęło się w odrodzeniu, w średniowieczu był mało znany. Pisarz ten wywarł wielki wpływ na rozwój komedii europejskiej, zwłaszcza na Moliera. W Polsce pierwsze edycje jego komedii pojawiły się w wieku XVI, a pod koniec tego wieku w naszym kraju P. Ciekliński dokonał pierwszej przeróbki komedii Trzy grosze, tytułując ją Potrójny z Plauta. Dużo zapożyczeń z Plauta możemy odnaleźć w dramacie jezuickim i w „komediach szkolnych” Bohomolca².

W naszej bibliotece posiadamy zbiór wszystkich dwudziestu komedii Plauta, w oryginale łacińskim, wydanych we Frankfurcie w 1652 roku, w opracowaniu Augusta Buchnera, niemieckiego poety i filologa klasycznego. Egzemplarz ten znajdował się w bibliotece Kolegium Jezuickiego w Warszawie, jako dar biskupa sufragana płockiego Załuskiego.

3.    Cicero

Marcus Tullius Cicero (106 - 43 przed Chr.) był rzymskim mężem stanu, wybitnym mówcą i filozofem. Przekazał Rzymianom poglądy myślicieli greckich, stworzył łacińską terminologię filozoficzną, wywarł wpływ na poglądy wielu ojców Kościoła: Minucjusza Feliksa, Ambrożego, Hieronima, Augustyna i innych. Jego dzieła były wielokrotnie wznawiane. Przekłady polskie ukazały się już w XVI wieku, a konkretnie Fragmenty, w przekładzie A.P. Nideckiego, Księga o starości w przekładzie Bieniasza Budnego i O powinnościach w przekładzie Stanisława Koszuckiego³. Wiąże się to ze zwiększonym zainteresowaniem starożytnością w dobie renesansu, także i w naszym kraju.

1

   Por. Jan NIEDZIELSKI, Zachariaszewicz Grzegorz, [w:] Podręczna encyklopedia kościelna, t. XLI-XLII, Poznań-Warszawa-Wilno 1912, s. 117.

2

   Por. Ludwika RYCHLEWSKA, Plautus, [w:] Anna ŚW1DERKÓWNA (red.), Słownik pisarzy antycznych. Warszawa 1990, s. 371.

3

   Por. Roman ANDRZEJEWSKI, Cyceron, [w:] Romuald ŁUKASZYK - Ludomir BIEŃKOWSKI - Feliks GRYGLEW1CZ (red.). Encyklopedia Katolicka, t. 3, Lublin 1989, kol. 677-678.