396945285

1. WSTĘP

Kilkanaście ostatnich lat przyniosło ogromny postęp w dziedzinie analityki. Postęp ten skierowany jest przede wszystkim w kierunku doskonalenia metod pod kątem osiągania coraz to niższych granic wykrywalności, przy zachowaniu szybkości analizy, jej wszechstronności oraz stosunkowo niskiej ceny. Postępuje automatyzacja pomiarów, metody obliczeniowe stają się coraz doskonalsze. Z drugiej strony obserwuje się tendencje do miniaturyzacji próbek i uproszczenia metod ich przygotowania. Pomimo rozwoju metod badawczych i możliwości oznaczania zarówno związków chemicznych, jak i stopni utlenienia w mikroobszarach, analiza pierwiastkowa całości materiału jest wciąż niezbędna. W dobie postępującego zanieczyszczenia środowiska i równoczesnego dążenia do ograniczania ilości toksycznych pierwiastków w środowisku i przedmiotach codziennego użytku konieczna jest kontrola składu pierwiastkowego coraz to nowych materiałów, produktów, odczynników chemicznych, czy też środków spożywczych, w tym wody. Fluorescencja rentgenowska jest znaną od wielu lat metodą analityczną powszechnie stosowaną w wielu dziedzinach od przemysłu, poprzez ochronę środowiska czy też kryminalistykę, po analizę dzid sztuki. Metoda całkowitego odbicia promieniowania rentgenowskiego (Total Reflection X-Ray Fluorescence - TXRF) choć opiera się na tych samych zasadach fizycznych i analizie promieniowania charakterystycznego oferuje nowe możliwości analityczne. Do jej podstawowych zalet należy zaliczyć niższe granice wykrywalności, możliwość bezpośredniego pomiaru próbek ciekłych oraz niewielkie masy próbek.

O ile w przemyśle elektronicznym metoda TXRF stała się rutynową metodą kontroli jakości to jej możliwości analityczne pozostają ciągle niedoceniane. Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie możliwości analitycznych tej metody, przede wszystkim w odniesieniu do różnych próbek pochodzenia środowiskowego i biologicznego.

5