Tematyka obejmująca problemy osób o ograniczonej mobilności w związku z transportem kolejowym dotyczy w większym lub mniejszym stopniu wszelkich instytucji oraz podmiotów gospodarczych uczestniczących w procesach przewozów pasażerskich koleją.
Jak wskazano w rozdziale 1.3. uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu publicznym, a zwłaszcza w transporcie nabrało szczególnego znaczenia już w latach 80. ubiegłego wieku. Polska kolej była od dawna zaangażowana w pewnej mierze w ustalenia dotyczące niepełnosprawnych, np. poprzez obowiązki wynikające z przepisów o wzajemnym użytkowaniu wagonów pasażerskich w komunikacji międzynarodowej RIC. Pierwsze działania w tym zakresie prowadziło już nieistniejące obecnie przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe.
Jednak większe zaangażowanie coraz liczniejszej grupy podmiotów w problemy związane z osobami niepełnosprawnymi podróżującymi koleją przypada na koniec lat 90., a w szczególności na okres działań przedakcesyjnych i procesu akcesji Polski do Unii Europejskiej, kiedy to nastąpiła konieczność implementacji dyrektyw UE i stosowania wprost odnośnych rozporządzeń oraz decyzji po 2004 roku.
Dodatkowo obowiązki uczestników procesu przewozowego zostały dokładnie sprecyzowane w drodze wprowadzenia początkowo decyzji, a następnie rozporządzenia Komisji Europejskiej w sprawie technicznych specyfikacji interoperacyjności w zakresie osób o ograniczonej możliwości poruszania się.
Cały wachlarz doświadczeń i stosowanego prawa spowodował konieczność wdrażania różnorakich działań, zarówno przez instytucje administracji publicznej i samorządowej, jak i przedsiębiorstwa aktywne na rynku transportu szynowego. Najważniejszą rolę w omawianym zakresie pełnią w Polsce podmioty sklasyfikowane według rodzaju kompetencji:
1. Instytucje państwowe i samorządowe:
■ Minister pracy i polityki społecznej, działający w głównej mierze poprzez pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych
żowane w tematykę przewozu osób niepe nosprawnych
■ Minister infrastruktury i rozwoju
■ Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych, działająca jako organ doradczy pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych
■ Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
■ Urząd Transportu Kolejowego
■ Jednostki samorządu terytorialnego
2. Przedsiębiorstwa kolejowe:
■ PKP SA w trybie nadzoru nad spółkami zależnymi oraz jako zarządca dworców kolejowych
■ Zarządcy infrastruktury kolejowej, w tym głównie Polskie Linie Kolejowe SA
■ Kolejowi przewoźnicy pasażerscy, w tym: PKP Intercity SA, PKP Szybka Kolej Miejska wTrójmieście Sp. z o.o., Przewozy Regionalne Sp. z o.o., Arriva RP Sp. z o.o., Koleje Mazowieckie - KM Sp. z o.o.. Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o., Koleje Śląskie Sp. z o.o.. Łódzka Kolej Aglomeracyjna Sp. z o.o., Koleje Dolnośląskie SA, Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o. w Warszawie, Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o.
■ Inni licencjonowani przewoźnicy w mniejszym zakresie (np. Koleje Małopolskie Sp. z o.o., Usedomer Baderbahn GmbH)
3. Przedsiębiorstwa działające na rzecz kolei:
■ producenci ta boru kolejowego i zakłady naprawcze
■ producenci podzespołów i urządzeń dla taboru kolejowego
■ usługodawcy oraz producenci urządzeń i wyrobów stosowanych dla obsługi osób niepełnosprawnych w związku z transportem kolejowym
■ wykonawcy inwestycji związanych z infrastrukturą kolejową