Przekształcenia w strukturze gospodarczej, przestrzenna ruchliwość ludności, wolny rynek pracy, wykształcenie, które stało się wartością, ale też rodzinną inwestycją, zmieniły styl życia jednostki i grup. W związku z tym wypadałoby rozważyć, jak w nowej rzeczywistości odnalazły się biblioteki publiczne. Czy bibliotekarze dostrzegają te zmiany i wyciągają z nich trafne wnioski, czy też przyjmują postawę na przeczekanie. Lekceważenie tego co dzieje w strukturze społecznej może drogo kosztować. Nienadążanie za rzeczywistymi potrzebami społecznymi, nieumiejętność ich rozpoznawania, wiara, że wszystkie problemy organizacyjne dadzą się rozwiązać za pomocą nowych technologii informacyjnych mogą sprzyjać postawom bezradności. Otwiera się pole dla różnych projektów dotyczących bibliotek, podejmowanych przez osoby i instytucje słabo lub całkowicie nieprzygotowane merytorycznie w tej dziedzinie.
Głównym zadaniem tej pracy jest więc zachęcenie bibliotekarzy do refleksji na temat ich bliższego i dalszego otoczenia, by stanowiły one podstawę do samodzielnych poszukiwań i ocen. Chodzi o zapobieżenie rutynie i stereotypom, których narosło sporo. Wśród nich najgorsze jest przeświadczenie, że biblioteka jest instytucją trwałą, że nic jej nie może zagrozić, tak jak w tej piosence „Z książek płynie odwaga, książka w życiu pomaga”, którą śpiewano przed laty.
Jeszcze parę lat temu cieszyliśmy się ze wzrostu liczby studentów i ludzi z dyplomami szkół wyższych. Obserwacje tego, co się dzieje w krajach od nas zamożniejszych, dowodzą, że rynek pracy wchłania tych najlepiej wykształconych z wysokimi kwalifikacjami, że dyplom wyższej uczelni nie jest polisą na życie i wysokie zarobki. To ci z najwyższymi kwalifikacjami, twórczy w wielu dziedzinach nauki, będą tworzyli - i już tak się dzieje - społeczeństwo wiedzy. To im sprzyja globalizacja umożliwiająca ulokowanie się w mniejszościowej grupie wyspecjalizowanej w dziedzinie zarządzania, przepływu kapitału, udziałowców wielkich, międzynarodowych koncernów, organizatorów produkcji w wielkich firmach. Wśród nich będą się wyróżniać wynalazcy i realizatorzy programów naukowych, tworzący zespoły międzynarodowe, przepływające z jednego do drugiego kraju.
16