4509426

WARSZTATY2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie

Ilość Permutacji w/w czynników obserwowana i mająca znaczenie praktyczne dla każdego z dwóch obszarów⁷ deformacji jest następująca: Pn = 3! = 6 permutacji. W każdej ze stref deformacji (wewnętrznej i zewnętrznej) może więc wystąpić 6 permutacji głównych czynników uporządkowanych według wagi ich oddziaływania. Jeżeli dodamy, że jakąś rolę odgrywa odległość powstającego zalewiska od podstawy drenażu obszaru i występowanie w funkcji czasu warunków przejściowych między różniącymi się strefami (sezonowa zmienność stanów zwierciadła wód podziemnych), wówczas zarysowuje się obraz olbrzymich trudności w zgeneralizowaniu wagi poszczególnych czynników przy sporządzaniu prognozy.

W tej sytuacji celem uproszczenia modelu oddziaływań eksploatacji przyjęto szereg założeń:

- pas zewnętrzny deformacji stanowi mały procent ogólnej powierzchni i podobnie jak małe zagłębienia bezodpływowe wewnątrz obszaru wymaga indywidualnych interwencji w danych warunkach (sposobu odwadniania),

- obszar wewnętrzny niecki osiadań wymaga generalnego rozwiązania odwodnienia, przy czym o jego zastosowaniu lub o formowaniu zbiorników decydują rzędne wylotów dolin odwadniających obszar, tj. Rowu A, Rowu Żelaznego i rzeki Świnki na granicy terenu górniczego,

- badanie oddziaływania i wzajemnych związków w/w czynników (elementów) powinny dotyczyć dla danej strefy osiadań (lub geomorfologicznej) prostych relacji dla wyznaczenia przedziałów zmienności, które będą przydatne ze względów praktycznych. Cele te realizowano przez monitoring i prace badawcze rozszerzające znajomość budowy geologicznej i dynamikę płytkich wód podziemnych.

Oddziaływanie eksploatacji w aspekcie zmian warunków hydrogeologicznych wyraża się ciągiem przyczynowo - skutkowym o następującej kolejności:

1) obniżenie rzędnych terenu o „W™*”, tj. o miąższość wybranej przestrzeni, pomniejszoną o współczynnik eksploatacji mniejszy od jedności (w LZW 0,7 - 0,9),

2) ciśnienie geostatyczne warstw skalnych w strefie zawału wywołuje krótkotrwałe i zmienne co do znaku i wartości zmiany ciśnienia w nadległych warstwach wodonośnych już we wczesnej fazie osiadań,

3) skutki osiadania na powierzchni wyrażają się powstawaniem nad strefą zawału zagłębień bezodpływowych. Jeżeli eksploatacja jest wznawiana w sąsiednim pokładzie, następuje dalsza modyfikacja kształtu lokalnych niecek,

4) w zależności od budowy geologicznej i warunków⁷ hydrogeologicznych przed rozpoczęciem eksploatacji możliwe są następujące scenariusze przebiegu i oddziaływania osiadań na pow ierzchnię:

a) miąższość strefy aeracji większa od wielkości obniżeń - względne podniesienie zwierciadła wody w studniach, wzrost zawilgocenia upraw rolnych w obniżeniach.

b) miąższość strefy aeracji mniejsza niż wielkość osiadań ostatecznych; dla przepuszczalnych warstw przypowierzchniowych (model I, rys. 4.1):

- występuje naturalny podziemny drenaż niecek bezodpływowych, a drenaż sztuczny teoretycznie może powodować odwadnianie warstw na znacznej przestrzeni w sąsiedztwie kopalni.

- dla warunków z nieprzepuszczalnymi warstwami przypowierzchniowymi mogą występować krótkotrwałe i incydentalne samowyplywy z odwiertów (studni), ale odwadnianie powierzchniowe zalewisk nie wywiera żadnych skutków na 1-szy poziom wodonośny lub też skutki są zauważalne, ale niew ielkie.