369584168

WARSZTATY2003 z cyklu „Zagrożenia naturalne w górnictwie” materiału lityfikacyjnego, a ilość drobnoziarnistego materiału, którą można było wtłoczyć do danego otworu okazała się wielokrotnie mniejsza od przewidywanej. Praktycznie przekreśla to możliwość zastosowania tej metody gospodarczego wykorzystania odpadów. Niepowodzenie wykonanych prób autom^- upatrują w trudnościach z uzy skaniem wymaganych parametrów mieszaniny litifikującej, nieodpowiednej konstrukcji otworów oraz niewłaściwej dobranej głębokości otworów łityfikacyjnych.

Dosadzanie zrobów zawałowych

Objętość powstających w ciągu roku pustek poeksploatacyjnych na terenie LGOM szacowana jest na około 10 min m\ Zdecydowana większość pustek poeksploatacyjnych powstała i powstaje w technologiach eksploatacji bez użycia podsadzki. Do niedawna likwidacja zrobów realizowana była przez zawal skal stropowych, wywołany technologicznie. Trudności z uzy skaniem pełnego podparcia stropu zawałem technologicznym spowodowały, że od kilku lat powszechnie stosowany jest system z łagodnym ugięciem skal stropowych na filarach resztkowych. Potwierdzone występowanie pustek wewnątrz gruzowiska wieloletniego zawału oraz znacznych objętości pustek, powstających w trakcie bieżącej eksploatacji złoża md miedzi powoduje, że technologia dosadzania zrobów zawałowych, zarówno starych jak i powstających na bieżąco, ma bardzo duże szanse na jej zastosowanie w skali przemysłowej (Dębkowski i in. 1996).

Technologia dosadzania (doszczelniania) zrobów^- drobną frakcją odpadów flotacy jnych jest technologią nową w kopalniach LGOM. Znane rozwiązania zarówno krajowe (np. technologia zawiesiny wodno-popiolowej w GSZW) jak i zagraniczne, z uwagi na odmienne warunki geologiczno-górnicze, mogą być wykorzystywane jedynie w niewielkim zakresie. Stąd też wdrożenie tej technologii w warunkach kopalń LGOM wymagać będzie przeprowadzenia eksperymentu dosadzania w skali póltechnicznej. z wykorzystaniem instalacji pilotowej. Obecnie prowadzone są prace badawcze i koncepcyjne, dotyczące technologii doszczelniania bieżąco powstających zrobów z wykorzystaniem tzw. „pasty”. Z uwagi na ilość możliwych do zagospodarowania odpadów flotacyjnych technologia „pasty” jest szczególnie interesująca. Technologia ta jest stosowana w Niemczech, Australii, RPA i w Kanadzie. Mimo wysokich nakładów inwestycyjnych na wybudowanie instalacji do wytwarzania i transportu ..pasty” do zrobów oraz znaczących kosztów eksploatacyjnych, technologia ta znajduje coraz szersze zastosowania w górnictwie światowym. Jest to spowodowane coraz bardziej restrykcyjnym ustawodawstwem w zakresie ochrony środowiska w tych krajach. Zmusza to także do ciągłego podejmowania działań w kierunku modernizacji technologii „pasty”, zwłaszcza w zakresie wytwarzania zagęszczonej zawiesiny materiałów drobnoziarnistych, tj. znaczącego ich odwodnienia. Dotychczas w instalacjach do wytwarzania „pasty” stosowano tzw. system PPSM (np. kopalnia złota Macassa w Kanadzie) oraz filtry próżniowe lub ciśnieniowe (np. kopalnie Valsuin i Monopol w Niemczech oraz Louvicourt w Kanadzie). Obecnie w Kanadzie wdrażany jest nowy system odwadniania odpadów, oparty na tzw.. zbiornikach fluidyzacyjnych (np. kopalnia Myra Felis na wyspie Vancouver). W zbiornikach tych następuje przyśpieszona sedymentacja ziam odpadów ze wzbogacania, połączona z systematycznym odwadnianiem, a następnie upłynnianiem przy pomocy sprężonego powietrza. Uważa się, że przy spełnieniu wymogów ekonomicznych i pozytywnych wynikach badań w instalacji pilotowej, właśnie ta odmiana technologii ..pasty” powinna znaleźć zastosowanie w w arunkach kopalń LGOM.

Na podstawie wstępnych wyników badań i opracowanych założeń eksploatacji przemysłowej szacowano, że w technologii dosadzania starych zrobów zawałowych będzie

165