4552035233

30 Zofia Kaczorowska

Dość regularne wahania krzywej opadów dla Krakowa w okresie 1920— 1948 r. oraz częściowo dla Wrocławia 1920—1939 r. nasuwają sugestię okresu jedenastoletniego — dziesięcioletniego, a więc zbliżonego do cyklu plam słonecznych. W związku z tym zdecydowano się zbadać bieg „średnich rocznych liczb Wolfa" określających liczbę plam [20]. Ponieważ wykazują one również silne wahania z roku na rok, przeprowadzono przeto wyrównanie tą samą metodą, jaką stosowano przy ciągach opadowych. Uzyskane dane naniesiono na ten sam wykres; na odpowiednim odcinku czasowym można się dopatrzeć pewnej koincydencji tych krzywych: wydaje się, że minimum plam odpowiadają niskie sumy opadów, a maksimum plam — wysokie. Powstaje pytanie, czy jednak nie jest to kwestia przypadku oraz czy ta sama sytuacja powtórzy się przy porównywaniu krzywych z innych stacji. Gdyby zależność taka istniała, współczynniki przy odpowiednich wyrazach funkcji harmonicznych dla różnych stacji powinny być zbliżone co do wartości oraz fazy powinny być zgodne.

ANALIZA HARMONICZNA

Dla uzyskania odpowiedzi na to pytanie poddano analizie Fouriera ciągi opadowe dla wyżej wymienionych pięciu stacji i średnich rocznych liczb Wolfa za wspólny, ciągły okres 1862—1938 r. (który po wyrównaniu skrócił się do okresu 1864—1936 r., a więc obejmuje okres 73 lat). Analizę tę przeprowadzono za pomocą maszyny elektronowej.

Analiza Fouriera polega, jak wiadomo, na rozłożeniu równania krzywej na szereg funkcji harmonicznych.

Równania dla poszczególnych ciągów mają postać:

r    @0 i    2?r    . . 27Z    27Z *    » * 2tT .

J = -^+a iCOS    x + b₁ sin x + 0₂^cos    2x + o₂sin

+ tf₃cos ^ 3x-t-ó₃sin 3x + + tf₁₀cos ^ 10x + 6₁₀ sin 10x

gdzie --średnia roczna suma opadu lub średnia liczba Wolfa, ta ostat

nia mnożona przez 10.

Uzyskane w wyniku tej analizy wartości współczynników przy wyrazach kolejnych funkcji harmonicznych dla poszczególnych stacji są zamieszczone w tabeli 8.

Okres I (z = 1) odpowiada 73 latom, okres II (i = 2) 73 : 2 = 36,5, okres III (/= 3) 73 : 3 = 24,3, okres IV (/= 4) 73 : 4 = 18,2, okres V (/= 5) 73 : 5= 14,6 itd.

Wartość bezwzględna współczynników po rozwinięciu mówi o amplitudzie odpowiadających funkcji harmonicznych, a znak — o przesunięciu fazowym.