4552035262

Okresowość w biegu opadów 39

\

sach z maksimum i w podokresach z minimum plam, ale już dla całej Polski jako dla całości. Operowano tu ciągami rocznych sum opadu, będących średnimi arytmetycznymi sumami dla kolejnych lat z 27 stacji rozsianych po całej Polsce oraz Lwowa leżącego poza jej granicami. Dobór stacji jak w rozdziale poprzednim (ryc. 4).

Średnia suma w podokresach z maksimum plam wypadła nieznacznie niższa niż w podokresach z minimum (658 wobec 661 mm), brak jednak zależności istotnej, gdyż liczba Studenta wynosi 0,7.

Wynik powyższych rozważań wydaje się potwierdzać wniosek W. Gorczyńskiego [8] o braku wyraźnej zależności między całorocznymi sumami opadów i nasileniem plam słonecznych.

Wydaje się celowe kontynuowanie przedsięwziętych przez A. Kosibę [16] i F. Baura [1] prób badania biegu opadów w rozbiciu na półrocza lub nawet pory roku w całym cyklu plam.

Nawiązując do pracy F. Baura [1], który w 11-letnim cyklu plam słonecznych dopatruje się „potrójnego wahnięcia” letnich sum opadu, przeprowadzono próbę taką dla Polski.

ODCHYLENIA SUM OPADÓW LATA OD ŚREDNICH WIELOLETNICH W 11-LETNIM

CYKLU PLAM SŁONECZNYCH

F. Baur stwierdza, że w Europie środkowej zwiększona częstość lat wilgotnych i bardzo wilgotnych występuje 1 rok przed ekstremami i 1 rok po ekstremach plam oraz w 3 lata po maksimum, a zwiększona częstość lat suchych i bardzo suchych — 2 lata przed ekstremami i 2 lata po maksimum plam.

Sporządzono dla Warszawy i Krakowa, jako 2 stacji o najdłuższych ciągach, tabelę obejmującą okres 1850—1959 r., przyjmując za autorem uszeregowanie lat w stosunku do kolejnych cyklów plam słonecznych. Dla każdego roku wniesiono wartość odchylenia sumy opadu danego okresu letniego od średniej wieloletniej sumy. następnie podliczono osobno odchylenia dodatnie i ujemne (tab. 14).

Jak z tabeli wynika, na terenie Polski wzmożona częstość lat wilgotnych zarysowuje się wyraźnie 1 rok przed maksimum i 1 rok po maksimum, już słabiej w okresie 1 rok po minimum (10 z nadmiarem wobec 8 z niedoborem), a w okresie 1 rok przed minimum występuje jednakowa częstość lat z nadmiarem jak i z niedoborem (10 wobec 10). „Trzecie wahnięcie” — 3 lata po maksimum — nie potwierdza się zupełnie, przypada tu bowiem zaledwie 6 okresów z nadmiarem na 12 z niedoborem.

Co się tyczy lat suchych, to wyraźnie zaznacza się wzmożona ich częstość na 2 lata przed maksimum (10 z niedoborem wobec 4 z nadmiarem) i 2 lata przed minimum (12 wobec 8), natomiast „trzecie wahnięcie” — 2 lata po