4631370578

364 J. KUDUK-JAWORSKA

kompleksy platyny, o stwierdzonej aktywności przeciwnowotworowej, współdziałają z promieniowaniem, dając efekt supraaddytywny [30, 65 i Lit. cyt., 66, 67].

Najgruntowniejsze badania nad promieniouczulającym działaniem kompleksów platyny, które znajdowały się w próbach przedklinicznych, prowadzili Nias i Szumiel ze wsp. [59, 67, 68]. Przedmiotem badań były w szczególności cis- dichlorobis(cyklopentyloamina)platyna(II) (PAD) oraz a's-dichlorobis(izo-propyloamina)-tr<ms-dihydroksoplatyna(IV), która została wprowadzona w roku 1986 do lecznictwa pod nazwą iproplatin (iproplatyna). Ustalono, że w odniesieniu do hodowli komórek jajnika chomika chińskiego (CHO) obydwa związki wykazują synergistyczne współdziałanie z promieniowaniem X, a ostateczny efekt zależy od fazy cyklu komórkowego i od sposobu dawkowania [67], Korzystne jest, aby promieniowanie i lek działały letalnie na komórki znajdujące się w różnych fazach cyklu. Związek PAD ma zdolność hamowania syntezy DNA, co powoduje zmniejszenie przechodzenia komórek z fazy G1 do S; zatrzymane w fazie G1 komórki są najbardziej wrażliwe na cytotoksyczne działanie promieniowania [67 i lit. cyt.]. Oba związki działały skuteczniej, gdy stosowano odpowiednio niskie dawki, aby nie wywołać oporności na lek, a jednocześnie zapewnić optymalny efekt uwrażliwiający komórki hi-poksyczne [69]. Dalszych prac nad działaniem PAD zaniechano, ponieważ związek ten bardzo trudno rozpuszcza się w wodzie i z tego powodu został wycofany z badań klinicznych [69 i lit. cyt.]. Prace nad iproplatyną są kontynuowane [11 i lit. cyt., 61, 69-71], aczkolwiek nie jest ona lekiem zbyt szeroko stosowanym.

Badania przedkliniczne

nad efektami promieniouczulającymi karboplatyny

Spośród analogów cisplatyny największe zainteresowanie jako potencjalny promieniouczulacz budzi karboplatyna [30, 48, 65 i lit. cyt., t>6]. Ten lek drugiej generacji, wprawdzie mniej aktywny od cisplatyny, pozbawiony jest jednak nefro- i neurotoksyczności, co umożliwia podawan.e go w dużych dawkach, zapewniających wysoki poziom stężenia we krwi pacjenta, warunek istotny dla promienioterapii. Badania współdziałani i karboplatyny z promieniowaniem X przeprowadzone na hodowli komórek nowotworowych RIF1 wykazały, że wprawdzie lek ten działa mniej efektywnie niż cisplatyna, jednakże ze względu na jego mniejszą toksyczność oczekuje się, że wyniki w skojarzonym leczeniu klinicznym będą przynajmniej takie same jak dla cisplatyny. Hkspery-ment miał również na celu określenie wpływu leku na procesy naprawy uszkodzeń DNA. Podstawowym mechanizmem działania wydaje się zahamowanie naprawy uszkodzeń typu SLD, z niewielkim udziałem innych, lecz trudnych do ustalenia, reakcji. Wykluczono natomiast udział procesów naprawy uszkodzeń typu PLD [30].