372 J. KUDUK-JAWORSKA
Tabela 3. Porównanie właściwości nitroimidazoiowych kompleksów rutenu(II) i platyny(II)
Związek |
£Ra |
AEb |
Zdolność do wiązania z DNAd |
cis-PtCi2(NH3Xmiso) |
i,25 |
140 |
+ |
RuCl2(dmso)2(miso)2 |
1,4 |
15 |
— |
miso |
1,3 |
— | |
cis-PtCl2(NH3X4N02Im) |
1,16 |
200 | |
RuCl2(dmso)2(4N02Im)2 |
1,6 |
70 |
+ |
RuCl2(tmso)2(4N02Im)2 |
1,6 |
80 |
— |
4N02Im |
1,2 |
4- |
jak w tab. 1.
można się też dopatrzyć w reakcjach z komórkowymi tiolami. Zarówno kompleksy platyny, jak i rutenu wykazują niską reaktywność.
Powyższe analizy potwierdzają, że w materiale biologicznym przebieg procesów współdziałania kompleksów metali i promieniowania jonizującego jest bardzo złożony. Wskazują przy tym na znaczenie określonych parametrów, charakteryzujących związek chemiczny, nie prowadzą jednak do ustaleń zależności typu SAR lub QSAR.
Podobne badania, chociaż mniej systematycznie, prowadzono nad nitro-heterocyklicznymi kompleksami innych platynowców [14, 16, 51, 53, 74-83]. Testowane były m.in. kompleksy palladu tra«s-[PdX2(L)2], gdzie X = Cl, Br; L =-metronidazol, misonidazol [1 i lit. cyt., 29, 51, 76]. Związki te ulegają jednak szybkiej dysocjaqi w roztworze wodnym, uniemożliwiając ocenę właściwości biologicznych wyjściowego kompleksu [51]. Pomyślne wyniki w badaniach aktywności in vitro uzyskano dla karboksylanowych kompleksów ro-du(II), zawierających aksjalnie związane ligandy nitroimidazolowe [1 i lit. cyt.]. Do nich należy uzyskany w krystalicznej postaci [Rh2(02CCH3)4{l-(2-hydro-ksy-3-metoksypropylo)-2-metylo-5-nitroimidazol}2]. Jednakże w badaniach in vivo nie stwierdzono aktywności karboksylanowych kompleksów rodu(II) [1 i liL cyt.].
Pomyślne, chociaż dalekie jeszcze od wyraźnego sukcesu, rezultaty badań klinicznych nad zastosowaniem związków platyny w chemiopromienioterapii stymulują i podtrzymują poszukiwania nowych promieniouczulaczy pośród związków metali. Najbardziej zaawansowane są badania nad analogami cis-platyny oraz nitroheterocyklicznymi kompleksami platyny i rutenu. Związki, znajdujące się obecnie na wcześniejszych etapach badań można podzielić na następujące grupy: