4640480770

SOLE BUNTEGO 127

WSTĘP

Wiadomości o organicznych tiosiarczanach, czyli tzw. solach Buntego, trudno znaleźć nawet w renomowanych i obszernych podręcznikach chemii organicznej. Krótką wzmiankę o nich podaje w swej książce jedynie J. March [1]. Również postać Hansa Buntego nie jest powszechnie znana współczesnym chemikom, a jego nazwisko nie figuruje w popularnych encyklopediach czy słownikach chemicznych. Tymczasem w piśmiennictwie źródłowym ukazują się nieliczne wprawdzie, lecz zwykle bardzo interesujące prace dotyczące zarówno chemii, nowych zastosowań, jak i właściwości tych ciekawych związków. Ze względu na fakt, że od opublikowania jedynego jak dotąd przeglądowego artykułu na temat soli Buntego upłynęło już ponad 30 lat, oraz na mijającą w 1998 r. stupięćdziesiątą rocznicę urodzin Hansa Buntego, postanowiliśmy przybliżyć czytelnikowi ten zapomniany nieco temat [2].

Hans Bunte urodził się 25 grudnia 1848 r. w Wunsiedel (Bawaria). Studiował nauki przyrodnicze na uniwersytecie w Stuttgarcie, później w Heidelbergu, gdzie doktoryzował się mając zaledwie 21 lat. Następnie pracował jako nauczyciel nauk przyrodniczych oraz matematyki w szkole średniej w Wunsiedel. Jako asystent bez honorarium prowadził badania w Monachium w pracowni Erlenmayera i tam też, już w 1871 r., habilitował się. W latach 1872-1884 był profesorem bez katedry (Privatdozent) na Politechnice w Monachium. W 1884 r. został wybrany na sekretarza generalnego Towarzystwa Gazu i Wody. W 1887 r. otrzymał Katedrę Technologii Chemicznej na Politechnice w Karlsruhe, gdzie pracował do końca życia (17 VIII 1925). Hans Bunte prowadził pierwsze w Niemczech wykłady z chemii barwników. Zajmował się analizą gazów i technikami spalania. Udoskonalił biuretę gazową, oznaczył ciepła spalania różnych substancji oraz wprowadził nowe rozwiązania w dziedzinie technik spalania. W 1907 r. założył Instytut Gazowy, który po połączeniu w 1971 r. z Instytutem Badania Węgla i Ropy nosi nazwę Instytutu En-glera-Buntego. Jego badania kontynuował syn, Karl Bunte, profesor na Politechnice w Karlsruhe.

W 1874 r. Bunte opublikował pracę poświęconą ustaleniu nie znanej wówczas budowy hipotetycznego kwasu tiosiarkowego oraz jego soli [3]. W celu udowodnienia, że jeden z atomów wodoru może być połączony z siarką dwu-wartościową, wykonał syntezę etylotiosiarczanu sodu, stosując jako substraty bromek etylu i tiosiarczan sodu. Związek ten, a także otrzymane później przez innych chemików organiczne tiosiarczany noszą zwyczajową nazwę soli Buntego. Otrzymany etylotiosiarczan sodu poddał następnie hydrolizie w środowisku kwaśnym. W wyniku tej reakcji uzyskał wodorosiarczan sodu oraz etano-tiol. Pozwoliło mu to jednoznacznie ustalić budowę organicznej pochodnej kwasu tiosiarkowego.