4645771741

36

JAN BAUMGART

VII. WNIOSKI .WYPŁYWAJĄCE Z ANALIZY BUDOWNICTWA BIBLIOTECZNEGO A POTRZEBY NAUKOWE, DYDAKTYCZNE I USŁUGOWE BIBLIOTEKI JAGIELLOŃSKIEJ

W OŚRODKU KRAKOWSKIM

Etap budownictwa bibliotecznego reprezentowany przez gmach Biblioteki Jagiellońskiej wywarł pewien wpływ na autorów projektów nowych gmachów bibliotecznych. Uwzględniona w projekcie zasada organicznej rozbudowy pozwoliła v/e właściwy sposób rozwiązać rozbudowę Biblioteki Jagiellońskiej według projektu Jerzego Wierzbickiego, mimo zmienionej koncepcji urbanistycznej i odstąpienia od pierwotnej koncepcji Krzyżanowskiego. Parcela zaś umożliwi jeszcze dalszą rozbudowę przy uwzględnieniu ciągłości komunikacyjnej za pośrednictwem półpiętra' magazynowego.

Obecne warunki lokalowe pozwalają Bibliotece Jagiellońskiej spełniać jej zadania naukowe, dydaktyczne i usługowe — całkowicie na odcinku czytelnictwa zbiorów specjalnych, które jest dobrze wyposażone — natomiast z trudnością w zakresie czytelnictwa ogólnego z powodu braku jednej dużej czytelni głównej przeznaczonej dla młodzieży akademickiej. Wciąż jeszcze trudne jej warunki mieszkaniowe powodują zwiększenie się frekwencji w czytelniach Biblioteki. W drugim etapie rozbudowy przewidzianym na lata 1974-1976 powstanie nowa czytelnia studencka, sala wystawowa i wykładowa.

Drugi etap rozbudowy nie rozwiąże jednak sprawy pomieszczenia stale i systematycznie powiększających się zbiorów opracowanych (w ostatnich latach przeciętny przyrost roczny wynosi ok. 40 000 — 45 0000 wol.). Część magazynowa wymaga uzupełnienia i dalszej rozbudowy już za 10 lat. Biblioteka Jagiellońska posiadająca księgozbiór typu archiwalno-użytkowego będzie musiała powiększać magazyn. Możliwości rozbudowy magazynu skończą się jednak z chwilą wypełnienia wszystkich magazynów wybudowanych w II etapie rozbudowy. Dlatego trzeba już teraz przewidzieć magazynowanie zwarte dla mało używanych partii księgozbioru, bo to pozwoli na znaczną oszczędność miejsca.

Postulatem na jeszcze dalszą przyszłość jest wybudowanie, poza obecną siedzibą Biblioteki Jagiellońskiej, obszernego magazynu na księgozbiory. Jest rzeczą drugorzędną, czy gmach taki będzie służył tylko Bibliotece Jagiellońskiej, czy będzie magazynował literaturę rzadko używaną wszystkich bibliotek Krakowa.

Innym jeszcze rozwiązaniem, które dopomoże kiedyś do rozładowania księgozbiorów Biblioteki Jagiellońskiej, będzie ewentualnie większa ich decentralizacja przez powiększenie księgozbiorów w bibliotekach zakładowych na wzór Biblioteki Uniwersyteckiej Harvard University Library. To stworzyłoby niestety nowe zagadnienie budownictwa bibliotecznego na potrzeby zakładów specjalistycznych, a to w stosunkach polskich wydaje mi się na razie zbyt trudne. Wszelkie tego rodzaju możliwości rozwiązań wskazują na aktualność zagadnienia budownictwa bibliotecznego.

Pocieszającym zjawiskiem w Polsce Ludowej jest fakt coraz to żywszego zainteresowania budownictwem bibliotecznym tak wśród bibliotekarzy jak i architektów. Wyrastają nowi znawcy budownictwa bibliotecznego. Nie ulega wątpliwości, że poziom znawstwa budownictwa bibliotecznego znacznie się podniósł, czego najlepszym dowodem było liczne obesłanie pracami konkursu na projekt gmachu Biblioteki Narodowej w Warszawie, oraz ich względnie wysoki poziom, gdyż no 41 nadesłanych prac sąd konkursowy przyznał 15 autorom nagrody i wyróżnienia, przy czym zauważyć należy, że wśród prac nienagrodzonych znajdowały się projekty odpowiadające wymaganiom budownictwa bibliotecznego. Na poziom