4645771765

58

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

włączają pracę bibliograficzną do działalności oświatowej lub współdziałającej w rozwoju nauki.

Druga część podręcznika, obejmująca historię i przegląd współczesnych bibliografii ogólnych, ma przede wszystkim znaczenie informacyjne. Dla czytelnika polskiego największą wartość przedstawiają rozdziały poświęcone bibliografii czeskiej i słowackiej, zawierające nie tylko historię spisów bibliograficznych począwszy od rękopiśmiennych zabytków z XI L XII w., ale też aktualne omówienie organizacji bibliografii narodowej czeskiej i słowackiej. Wydaje się, że takiego syntetycznego, a zarazem wyczerpującego opracowania brakowało dotychczas, że z pewnością będzie ono służyć z pożytkiem nie tylko czeskim i słowackim studentom, ale wszystkim bibliografom i bibliotekarzom jako cenna pomoc źródłowa.

Następne dwa rozdziały obejmują historię i omówienie współczesnego stanu bibliografii w większości krajów Europy, w Związku Radzieckim i Stanach Zjednoczonych. Brakuje jednak charakterystyki bibliografii hiszpańskiej, portugalskiej, greckiej, albańskiej, a przede wszystkim — jugosłowiańskiej, której pominięcie trudno wytłumaczyć, skoro noty dotyczące innych krajów słowiańskich zostały opracowane stosunkowo dokładnie iv szczegółowo.

Omówienia bibliografii poszczególnych krajów nie zostały opracowane w sposób jednolity. Najobszerniej, jak wspomniano, uwzględniono bibliografię rosyjską i radziecką, następnie bibliografie krajów sąsiadujących z Czechosłowacją. W tej grupie na pierwszym miejscu znalazła się Polska. Nota o naszej bibliografii ogólnej opracowana przez J. Cejpka obejmuje wprowadzenie historyczne i informacje o aktualnym stanie bibliografii narodowej. Jako pierwszego polskiego bibliografa wymieniono tutaj J. Załuskiego, a jako jego następcę — F. Bentkowskiego. Dla ścisłości można sprostować, że za pierwszego bibliografa polskiego uważa się Szymona Starowolskiego, oraz że w omówieniu przedestreicherowskiej epoki bibliografii polskiej trzeba obok Bentkowskiego wspomnieć chociaż Jochera jako kontynuatora prac nad bibliografią narodową, którą w owym okresie interesowało się wielu polskich uczonych i zbieraczy.

Zrozumiałe jest jednak, że nota dotycząca bibliografii polskiej pobieżnie traktuje część historyczną, a przede wszystkim kładzie nacisk na aktualnie ważne spisy bibliograficzne. Dokładnie omówiono bibliografię Estreichera, bibliografię bieżącą ogólną, bibliografię bibliografii, a nawet umieszczono wzmiankę o Biuletynie Instytutu Bibliograficznego jako wydawnictwie teoretyczno-metodycznym z zakresu bibliografii i o Przeglądzie Piśmiennictwa o Książce, chociaż nie jest on ani bibliografią ogólną, ani nie wykazuje piśmiennictwa polskiego. Wśród braków trzeba zanotować pominięcie Bibliografii Czasopism i Wydawnictw Zbiorowych oraz bibliografii poloniców zagranicznych, wydawanych jako roczniki przez Instytut Bibliograficzny.

Nota dotycząca bibliografii polskiej jest jedną ze szczegółowszych. W niektórych notach dotyczących innych krajów, w części historycznej zasygnalizowano jedynie datę wydania pierwszej książki drukowanej, w innych — datę wydania lub opracowania pierwszej bibliografii, w jeszcze innych ograniczono się do podania informacji o aktualnie wartościowych spisach bibliograficznych i to z brakami (np. w nocie dotyczącej Francji brak wzmianki o pracach Querarda). W niektórych opracowaniach występują informacje o bibliografiach bibliografii danego kraju, w innych informacji tego typu brak, choć bibliografie bibliografij są opublikowane (np. Węgry, Włochy). Podobnie rzecz się ma z podawaniem informacji o teoretycznych pracach z zakresu bibliografii.