4962384077

242

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

HIERONIM LOPACIftSKI I BIBLIOTEKA JEGO IMIENIA W LUBLINIE 1£07—1957. Lublin 1957 Komitet Obchodu Pięćdziesięciolecia Biblioteki Publicznej iim. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie 4° ss. 387, tabl. 32. drzeworyt I, ekslibris 1.

Dzieło zbiorowe (poświęcone lubelskiej Bibliotece Miejskiej d jej twórcy stanowi bardzo cenną, choć nieczęstą u nas próbę monograficznego ujęcia historii wielkiej, bogatej w tradycje biblioteki oraz jej kręgu kulturalnego. Celem księgi zbiorowej było utrwalenie dorobku naukowego Hieronima Ło-pacirLkiego, pokazanie jak najwszechstronniej jego postaci i zasadniczej roli w powstaniu Biblioteki, nakreślenie dziejów Biblioteki na przestrzeni pięćdziesięciolecia 1907—1957 oraz zaznajomienie społeczeństwa i świata nauki z aktualnym stanem i możliwościami wykorzystania jej księgozbiorów. Wszystkie te zamierzenia zostały w zasadzie osiągnięte. Można mieć jednak zastrzeżenia co do słuszności połączenia materiałów historycznych z typowym materiałem informacyjnym, którego użytkownik będzie szukał raczej w aktualnym przewodniku po bibliotece, w katalogach różnych rodzajów zbiorów aniżeli w obszernej rozprawie.

Bez żadnych wątpliwości natomiast można stwierdzić, że szkic historyczny Dziejów Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Lublinie, nie związanego ani z Ło-pacańskim, ani z Biblioteką jego imienia, przez przypadek chyba znalazł się w tej księdze, której tytuł bynajmniej tego rodzaju publikacji nie zapowiada.

Nie są to niestety jedyne niedociągnięcia natury ogólnej, które obciążają Komitet Redakcyjny. Najważniejszym może błędem Redakcji jest dopuszczenie do rozbicia na 17 drobnych artykułów (od 5 do 42 s. objętości) materiałów w części I o H. Lopacińskim i w części II o Bibliotece jego imienia. W rezultacie artykułom o Lopacińskim — skądinąd bardzo dobrym, omawiającym z różnych punktów widzenia jego życie i działalność — brak jednolitości 1 syntezy. Należy żałować, że opracowania całej tej części z wyjątkiem bibliografii nie powierzono prof. Feliksowi Araszkiewiczowi jako autorowi monografii o H. Lopacińskim. Na pracach natomiast części II, poświęconej Bibliotece, zaciążył wadliwy dobór zagadnień nie tyle zazębiających się, ile zachodzących na siebie. Stąd autorzy trzech grup artykułów (o historii Biblioteki, o jej księgozbiorach i o użyteczności zbiorów dla badaczy) albo nie znając całości pracy, albo zmuszeni tematem powtarzają często te same informacje, cytują wielekroć te same materiały i przykłady. Takie np. zagadnienia ogólne jak charakterystyka zbiorów (B. Lindert, s. 217), opis katalogów, stosunek do Innych bibliotek, plany perspektywiczne (J. Mazurkiewicz, s. 228—229 i 236— 240) należą do podstawowej pracy o Bibliotece, jaką jest artykuł K. Gawa-reckiej, a nie do omówień .poświęconych specjalnym tematom. Dalej — o Kro-iiice Dzicrzwy mówi na s. 180 4 185 Wanda Szwarcówna w artykule o rękopisach Biblioteki, na s. 228 1 231 Józef Mazurkiewicz o jej znaczeniu dla historyka, a na s. 256 i 258 Jerzy Starnawski z punktu widzenia historyka literatury polskiej. Plan XVII-wiecznego Lublina szeroko omawia i Maria Luszczyńska na s. 197 i Henryk Gawareoki na s. 262. Nie zauważono zresztą w niektórych wypadkach pewnych rozbieżności: nie wiadomo np. komu wierzyć czy kierowniczce Oddziału Kartografii określającej wymiary planu na f>8 X 80 cm, czy historykowi sztuki, który podał wymiary 78 X 67 cm. Czytel-