4962384090

254

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

Ustalenie układu dla bogatego materiału bibliograficznego liczącego prawie 9000 pozycji musiało nasunąć wiele trudności. Przyjęto układ systematyczny odstępując od formalnego podziału Finkla na źródła i opracowania. Całość materiału ugrupowano w VIII działach: Materiały ogólne, Zagadnienia społeczne i ‘gospodarcze, Zagadnienia polityczne i prawne, Nauka d oświata, Kultura, Wyznania, Historia regionalna, Powstanie listopadowe.

W działach głównych zastosowano dalszy wielostopniowy podział, przy czym w obrębie każdego zagadnienia ugrupowano materiały odnoszące sdę do poszczególnych tccrenów (Królestwa Polskiego, zaborów pruskiego i austriackiego oraz Wolnego Miasta Krakowa). Wydaje się, że postępowanie to jest słuszne. Takie skupienie .piśmiennictwa według zagadnień i przedstawienie ach rozwoju na poszczególnych terenach przy jednoczesnym zachowaniu chronologii wydawniczej w szeregowaniu materiału jest niezaprzeczcnie (korzystne. Stwarza to obraz histerycznego a terytorialnego rozwoju zagadnienia, spełniając tym samym warunki, jakie stawiamy sprawnemu źródłu informacja bibliograficznej. Jednak ta słuszna zasada szeregowania materiałów według daty wydawniczej zawodzi w przypadku przedstawiania wydarzeń z krótkiego okresu czasu. Rozdział „Działalność władz powstańczych” zyskałaby na przejrzystości przez zastosowanie chronologii przedmiotowej (faktów). Poszczególne odezwy, okólniki, raporty dogodniej byłoby uszeregować według tej właśnie zasady, wówczas odezwa J. Lelewela poz. 7804 (z duma 16.VIII 1831) byłaby cytowana pod tym rokiem, a nie pod datą reedycji 1864 r. Podobnie poz. 7805 stanęłaby wśród materiałów 1830 r., a nie pod datą 1872 r.

Zagadnieniem istotnym w każdej bibliografii jest stosunek do dziedzin pokrewnych, które posiadają własne rozbudowane bibliografie. Do tych spraw można zaliczyć zagadnienia kultury oiiezaprzeczenie należące do zainteresowań historyka, jednak tylko w jakimś określonym wyborze. Dział V omawianej B bliograf.i zajmuje się piśmiennictwem o kulturze. Rozdział poświęcony literaturze przynosi opracowania o charakterze ogólniejszym bądź syntetyzującym, ale wydaje s£ę, że rozdział o teatrze nie zachował tego umiaru, dając szereg pozycja poświęconych indywidualnym teatrom oraz po kilka pozycji o Bogusławskim (poz. 5911, 5925—5927) d Ludwiku Osińskim (poz. 5904, 5905, 5918). Zastanawia zwłaszcza pozycja 5921 — Skulski Ryszard: Pierwsze zainteresowania teatrem u Mickiewicza. Zesz. wrocł. 1949 — którą można było pominąć. Podobnie w rozdziale „Architektura i Budownictwo” można się zastanowić, czy słusznie włączono pozycje odnoszące się do poszczególnych zabytków (np. poz. 6011, itd. oraz 3 poz. o Pałacu Staszica: 6014, 6015, 6027). Wydaje się, że ich właściwszym miejscem byłaby bibliografia specjalna Architektury i Budownictwa. Inne problemy nasuwają się przy analizie poddziałów związanych z zagadnieniami gospodarczymi. Np. Pszczelnictwo i hodowla poz. 1728—1745 zawiera zarówno opracowania obszerne obejmujące całokształt problemów związanych z pszczelarstwem, jak i roz-crawki poświęcone poszczególnym zagadnieniom (poz. 1730, 1735, 1739). W jakim stepmu dokonano tutaj selekcji, trudno ocenić mie znając szczegółowych zasad.

Kilka uwag nastręcza również analiza spisu czasopism podanego w dwóch zrębach: pierwszy 1 obszerniejszy z nich znajdujący się na wstępie w dziale I (poz. 9—367) obejmuje czasopisma wychodzące w okresie 1815—1830 z wyjąt-