4962384101

264

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

bibliotece. W trzydzieści lat później wyszła pierwsza wnikliwa rozprawka K. Krzeczkowslkiego * poświęcona badaniom czytelnictwa studenckiego. Nie-' stety, to ciekawe studium socjologiczne objęło tylko jeden rok 1899/900. W czasie strajku szkolnego 1905 r., kiedy powstała koncepcja przeniesienia UW w głąb Rosji, sprawy BUW zamują dużo miejsca tak w prasie jak i w publicystyce rosyjskiej. Od roku 1915, końcowej daty istnienia rosyjskiego uniwersytetu w Warszawie i znanej wypowiedzi St. Kutrzeby^{1 2 3} nikt do dziś dziejami Biblioteki tego okresu nie zajmował się. Wyszło wprawdzie w okresie międzywojennym szereg pamiętników, ale dotyczyły one przeważnie życia młodzieży akademickiej na rosyjskim uniwersytecie, nie przynosząc nic istotnego o Bibliotece. Na uwagę zasługują tu jedynie skąpe wspomnienia Al. Kraushara zamieszczone w książce Warszawa historyczna i dzisiejsza⁴. Po drugiej wojnie światowej i zniszczeniu Archiwum Oświecenia opracowanie dziejów Cesarskiego Uniwersytetu jak i jego Biblioteki należy do zadań bardzo trudnych.

Najbardziej znanym wycinkiem historii Biblioteki Cesarskiego Uniwersytetu jest budowa do dziś istniejącego jej gmachu, powstałego w latach 1891—1894. Poza prasą, informującą bieżąco o przebiegu budowy, z powstaniem jego łączy się rozprawka ówczesnego jej Dyrektora S. I. Wiechowa pt. Bibl ot eka lmpieratorskago Warszawskago Unlwiers tieta i je ja nowo je zdanie (Warszawa 1896), przygotowana na dzień 30 VIII/11 IX 1895 r., w którym miało nastąpić poświęcenie gmachu^{5 6}. Szczegółowy opis techniczny budynku wraz z planem podał sam jego projektodawca i budowniczy inżynier Antoni Jabłoński ^#.

Obecnie ukazał się nowy przyczynek do dziejów budowy gmachu BUW⁷. tym bardziej cenny, że po 60 latach milczenia wskrzesił zainteresowania historią Cesarskiej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

Autor skoncentrował się przede wszystkim na samym przebiegu budowy, opisie zewnętrznych szczegółów architektonicznych oraz akcji przenoszenia zbiorów wykorzystując przy tym wiele ciekawych materiałów z ówczesnej prasy. Szkoda tylko, że do tego szczegółowego opisu nie wykorzystał wspomnianego artykułu twórcy opisywanego gmachu A. Jabłońskiego. Ten nieduży artykuł wyjaśnia, iż motyw włoskiego odrodzenia zastosowano w elewacji celem przystosowania nowopowstałego gmachu do pozostałych gmachów UW.⁸ Jabłoński opisuje również ten skomplikowany system wentylacyjny: „pod składem zaś książek między murowanymi fundamentami szaf bibliotecznych urządzono kanał wentylacyjny, dla przewietrzania przestrzeni pod podłogą, dla uniknięcia wilgoci” •. Może dla całości obrazu należałoby podać

1

K. Krzeczkowski: Czytelnictwo wśród studentów Uniwersytetu War-

2

szawskiego. Warszawa 1905.

3

*    St. Kutrzeba: Uniwersytety warszawskie. Kraków 1915, s. 15.

4

   Al. Kraushar: Biblioteka Uniwersytecka. W: Warszawa historyczna l dziś ejsza. Lwów 1925.

5

   Warszawski ja Uniwersitietśkija Izwiestija 1896 nr 3 s. 18.

6

•A. Jabłoński: Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego. Architekt 1900/1901 s. 161—164.

7

^TS. Kotarski, jw.

8

A. Jabłoński, jw.

•    Tamże s. 163.