4645771775

67

ANNA LEWICKA-KAMINSKA

Joannes Vydenast był w prostej linii ich kontynuatorem mniej więcej od dnia 29 IV 1476 r. (data pierwszej znanej umowy). Pismo używane przez spółkę (występujące w interesujących nas drukach) przechodziło nieznaczne zmiany (pierwotnie posiadało wymiar 111/112 mm, w latach 1473/74 już tylko 108/109 mm), zawsze jednak charakteryzowało się następującymi szczegółami: nad „i” kropka wysoko, „N” ma opuszczoną prawą nóżkę, skrót „9” poniżej linii wiersza itd. Prawidłowe ustalenie drukarza dla poz. 1607 podał Madsen ¹⁴, którego autorka nie cytuje. Potwierdza to Mead ¹⁵ podważając słuszność Gesamtkatalogu w określeniu drukarza dla poz. 1489. Daje on: Perugia, Petrus Petri de Colonia i Joannes Nicolai de Bamberga, ca 1474. To ustalenie potwierdza z kolei obszerna uwaga Accurtiego dotycząca obchodzącego nas pisma: „Jo. Yydenast nigdy nie wchodził z Piotrem Petri ani z Janem Nicolai, ani też z innymi drukarzami do spółki przynajmniej w używaniu pism romańskich”¹⁶. Tak więc zarówno dla pozycji 1607 jak i 1489 należy przyjąć ustalenie: Perugia, Petrus Petri de Colonia et Joannes Nicolai de Bamberga z datacją: ca 1474 dla poz. pierwszej i post. 16. V. 1472 dla poz. drugiej.

Chyba na karb powtórzonej za Stillwell pomyłki¹⁷ trzeba położyć zaliczenie druku: Guido de Monte Rochen Manipulus curatorum (poz. 1196) do dorobku Marcina Flacha drukującego w Bazylei; jego warsztat nie miał nigdy w swym wyposażeniu pisma 78/80 G (M47), którym druk ten jest tłoczony. Być może chodzi w tym wypadku o Marcina Flacha drukującego w Strassburgu, który posiadał podobne pismo 5: 81 G (M47)¹⁸ różniące się jednak od użytego w druku następującymi szczegółami: „A” wąskie, „N” wąskie, „L” bez ząbków, „U” czyste, gdy w omawianym druku występują: „A” szerokie, „N” szerokie, „L” z ząbkami, „U” podwójnie kreślone. Druk wytłoczony został prawdopodobnie w Hagenau u Henryka Grana, gdyż jego pisma. 4:10 ww 80 mm (M60)¹⁹ oraz 8 :80 G (M47)²⁰ są identyczne z użytymi w druku. Szczególnie charakterystyczna majuskuła „D” z pisma 7-go (o trzech ustawionych poziomo ząbkach) potwierdza wysunięte wyżej przypuszczenie, gdyż u wszystkich innych drukarzy „D” w pismach o identycznym wymiarze i kroju posiada zawsze dwa ząbki poziome. Praca nie mogła wyjść spod pras przed ’1500 r.

Spośród druków francuskich dla poz. 74 (S e n e c a, De ąuattuor virtutibus cardinalibus) znaleziono nazwisko drukarza (Michael Toulouse) u Claudina^2I, który jednocześnie reprodukuje kartę tytułową i ustala pisma użyte w tym druku, zaś dla poz. 68(Valerant de Varennes, Carmina) potwierdzenie jej przynależności do drukarstwa XVI-wiecznego²².

Pewne wątpliwości budzi również poz. 2047 (Inc. 360_cfrgm.), która stanowi rzekomy fragment Ephemeryd (rok 1488), drukowanych u Ratdolta w r. 1484. Lewicka-Kamińska podaje, że składka na r. 1488 w tym wydaniu tłoczona jest

¹⁴    V. M a d s e n : Katalog over det Kongelige Biblioteks Inkunabler. Bd 1-2. Kobenharn 1935-1938 poz. 4043.

¹⁵    H. R. Mead: Incunabula in the Huntington Libr ary. San Marino 1937 poz. 4160.

¹⁸ Th. A c c u r t i : Aliae editiones saeculi XV pleraeąue nondum descriptae. Florentiae 1936 s. 103.

¹⁷    M. B. Stillwell, jw. poz. G. 523.

¹⁸    VeroffentVichungen der Gesellschaft jur Typenkunde des XV Jahrhunderts. Jahrg. 1—32. Halle 1907—1938 Tabl. 1273.

¹⁹    Tamże, Tabl. 1087

²⁰    Tamże, Tabl. 1090.

²¹    A. Claudin: Uhistoire de Vimprimerie en France au XV et au XVI siecle. Paris 1900—1914. T. 2 s. 314—315.

²²    A. Claudin, jw. T. 2 s. 320.