4962384135

Kornowski import książki francuskiej    163

Notatka ta interesuje nas z następujących względów: 1. książka polska z Wrocławia jest dla mieszkańców Warszawy wzorem polszczyzny; 2. historia Karola XII, tak aktualna dla Polaków ze względu na udział ich w opowiadanych wypadkach, dociera do nas nie w wersji wolterowskiej z r. 1731 ^,3, ale — jak twierdzi Estreicher — opowiedziana przez anonimowego „Francuza z Burgundii, który się z Karolem XII w potyczkach znaydował" ¹⁴; 3. kontakty warszawskie z księgarstwem wrocławskim istnieją już w r. 1755.

Przejdziemy z kolei do księgarskiej dynastii Kornów z Wrocławia i ich roli w imporcie francuskiej książki do Polski. J. Wądołkowska ¹⁵ omówiła szczegółowo działalność tych przedsiębiorczych wydawców w zakresie wydawnictw polskich, włączając do kornowskich poloników również przekłady z literatury francuskiej i tak bardzo charakterystyczne dla Polski XVIII i XIX w. druki dwujęzyczne polsko-francuskie. Fabre stwierdza we wspomnianej już monografii, że książki dwujęzyczne do lektury dla mało zaawansowanych w obcym języku były w tym czasie specjalnością edycji polskiej ^l6.

Niżej pragniemy się zająć rolą Kornów w imporcie oryginalnej francuskiej książki do Polski Oświecenia. Zagadnienie to naświetli przykładowa analiza paru katalogów kornowskich z XVIII w., do których dotarłam. Źródłowa monografia Jessena o Komach, wydana w 200 rocznicę założenia wrocławskiej firmy ¹⁷, musi zastąpić archiwum, które spłonęło we Wrocławiu podczas oblężenia w 1945 r.

Już założyciel firmy, stary Jan Jakub Korn, doceniał wartość francuskiej książki dla intelektualistów XVIII w. Księgarnia jego była również od początku miejscem rendez-vous tych właśnie pięknoduchów, jak o tym świadczy cytowany przez Jessena list Jakuba Fryderyka de Bielfelda ze zbioru Lettres familieres et autres ¹⁸. Pierwszym francuskim katalogiem firmy Jana Jakuba Korna miał być cytowany przez Jessena wydany w r. 1735 Catalogue des livres franęois und Verzeichnis mathematischer lnstrumente die allhier verfertigt werden. Połączenie katalogu importowanych książek z przyrządami do matematyki rzuca pewne światło na naukowy, być może, charakter tego pierwszego importu. W r. 1743 wy-

¹³ V o 11 a i r e, Histoire de Charles XII (1731), przetłumaczona na język polski przez A. Kadyi’ego dopiero w r. 1800, (Kraków], Estr. V, s. 151.

^u Estr. XXXIX, s. 310, podaje rok 1756 jako datę pierwszej edycji polskiej. W anonsie Nicolai’a data jest o rok wcześniejsza.

¹⁵ J. Wądołkowska, Bibliografia poloników wydanych przez firmą Kornów w Wrocławiu (Kwartalnik Opolski, 1956/11).

¹⁰ Fabre, op. cit., s. 594.

¹⁷ H. Jessen, 200 Jahre W. G. Korn, Breslau 1932.

^,p Ibid., s. 50—51.