5033108974

bardzo dynamiczny rozwój całego organizmu, wszystkich narządów i tkanek. U dziewcząt pojawia się pierwsza miesiączka, najbardziej kobieca cecha dojrzewania płciowego, zaczynają powiększać się piersi, poza tym sylwetka dziewczyny zaczyna nabierać typowych kobiecych kształtów. U chłopców osiągających dojrzałość płciową narządy płciowe zaczynają produkować nasienie. U obu płci pojawiają się wtórne cechy płciowe: owłosienie łonowe, nieco później także pachowe, u chłopców zarost oraz mutacja głosu, wiąże się to z rozwojem krtani.

W okresie tym kończy się proces formowania uzębienia. Występuje wzmożona czynność gruczołów łojowych. Okres dojrzewania jest czasem, w którym dziecko osiąga dojrzałość fizyczną, biologiczną, rozwija się osobowość. Jest to okres, w którym młody człowiek musi odnaleźć się w swojej roli, mężczyzny lub kobiety. Musi nauczyć się samodzielności i podejmowania własnych decyzji. Poza tym czeka go również uporanie się ze swoim rozwojem płciowym i nauczenie się odpowiedzialności w związku partnerskim i w kontaktach seksualnych. Zadania te wywołują uczucia niepewności i zagubienia. U dojrzewającej młodzieży pojawiają się skrajne nastroje i zachowania. Często występują stany depresyjne, a niekiedy nawet próby samobójcze. O ile wcześniej dzieci nastawione są na kontakt z rówieśnikami tej samej płci, o tyle teraz pojawiają się zainteresowania płcią przeciwną. W tym okresie dziecko powinno czuć się kochane i akceptowane przez rodziców, nawet jeśli się przed tym broni.

8.    Okres młodości nazywany wczesną dorosłością obejmuje lata od osiemnastego do dwudziestego piątego/trzydziestego roku życia. W okresie tym występuje dalsze, choć bardzo powolne wzrastanie. Okres ten charakteryzuje się zadaniami takimi, jak wybór partnera do małżeństwa, rozpoczęcie życia rodzinnego, kariery zawodowej. Radzenie sobie z wielorakimi zadaniami tego okresu wymaga dojrzałości intelektualnej, wyrażającej się odpornością na stres, również dojrzałością społeczną, która ma odzwierciedlenie w przyjmowaniu odpowiedzialności za siebie i innych.

9.    Okres dorosłości jest wynikiem długotrwałego procesu przemian prowadzących do wypracowania w pełni wykształconej osobowości, sprawności funkcji organizmu i świadomości zarówno poznawczej jak i emocjonalnej. Nie oznacza to jednak, że psychika dorosłego jest ustabilizowana i nie ulega dalszym przeobrażeniom. Rozwój ma teraz charakter jakościowy, doskonalą się sprawności działania, krystalizują cele życiowe w oparciu o światopoglądowe zasady etyczne. Proces doskonalenia osobowości dokonuje się u człowieka dorosłego w toku jego aktywności społecznej, zawodowej i życiu rodzinnym.

Pod koniec tego okresu zaczynają się pierwsze objawy starzenia ustroju, należy do nich: odkładanie się tłuszczu, siwienie, wypadanie włosów, zmiany próchnicze w zębach, upośledzenie sprawności fizycznej. Okres ten ma łatwe do wychwycenia zakończenie, u kobiet w postaci ustania miesiączkowania. CzęstO proces ten ma dość burzliwy przebieg, towarzyszą mu dolegliwości o charakterze nerwowym. Zakończenie tego okresu jest mniej uchwytne u mężczyzn.

10.    Starość trwa od około pięćdziesiątego piątego/sześćdziesiątego roku życia. Jest to ostatni etap rozwoju ontogenetycznego, charakteryzuje się regresywnym (wstecznym) kierunkiem zmian zachodzących w narządach i tkankach ustroju. Występuje zwiotczenie skóry, osłabienie siły mięśniowej, powstają zmiany w układzie kostno-stawowym, ulega upośledzeniu czynność układu oddechowego i krążenia, występują zaburzenia układu nerwowego. Zwiększa się wrażliwość ustroju na działanie czynników chorobotwórczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

9