5033109082

użycia tlenu w przypadku produkowania beztlenowego. W tym momencie bez problemu możemy już zrozumieć, że z jednej strony aktywność ludzka łączy się z wydatkowaniem energii, a z drugiej strony poszczególne organy mają różną zdolność do produkcji energii z użyciem tlenu (zdolność tlenowa) i bez użycia tlenu (zdolność beztlenowa). Podsumowując, człowiek dysponuje trzema procesami produkcji energii (schemat 4):

Schemat 4. Sekwencja produkcji energii w trakcie wysiłku fizycznego w zależności od czasu

1.    Moc anaerobowa bezmleczanowa. Komórki mięśniowe mają zdolność do gromadzenia ATP (adenozynotrifosforanu). Jednakże rezerwa ta jest niewielka i szybko się wyczerpuje. Oprócz ATP komórka mięśniowa gromadzi także związek chemiczny zwany fosfokreatyną, której głównym zadaniem jest szybkie wytwarzanie ATP pozwalającego na kontynuowanie wysiłku fizycznego. Ten proces produkcji energii, pomimo, że jest bardzo intensywny, wystarcza zaledwie na 8 do 10 sekund wysiłku. Jeżeli dane ćwiczenie jest bardzo intensywne (98 do 100%) i trwa krótko (nie dłużej niż 10 sekund), to właśnie ten system energetyczny jest używany do wysiłku fizycznego. To źródło energii nazywane jest anaerobowym, ponieważ nie wymaga użycia tlenu i bez-mleczanowym, ponieważ nie wytwarza się kwas mlekowy.

2.    Moc anaerobowa mleczanowa. Poza zapasami ATP i fosfokreatyny, komórki mięśniowe posiadają również zapasy glikogenu przeznaczone do produkcji energii poprzez resyntezę ATP i fosfokreatyny. Jeżeli dane ćwiczenie charakteryzuje się niemal maksymalną intensywnością (90 do 98%) i trwa od 30 sekund do dwóch minut, to właśnie ten system energetyczny jest używany do wysiłku fizycznego. Czynnikiem ograniczającym wykorzystanie tego systemu energetycznego jest gromadzenie się kwasu mlekowego oraz poziom wytrzymałości zawodnika na ból. W przypadku wytrenowanych zawodników, w pewnych warunkach możliwe jest przedłużenie czasu ćwiczenia do około trzech minut. Ten proces produkcji energii jest nazywany anaerobowym, ponieważ nie wymaga użycia tlenu oraz mleczanowym, ponieważ wytwarzany jest kwas mlekowy (związek chemiczny, który po osiągnięciu wysokiego stężenia ogranicza możliwości pracy mięśni).

3.    Moc aerobowa. Ten proces produkcji energii wymaga użycia nie tylko takich substratów jak węglowodany (glikoza), ale również tłuszczy, które w obecności tlenu nie łączą się w kwas mlekowy, ale w kwas pirogronowy. Kwas ten, w wyniku dalszych reakcji chemicznych, wytwarza dwutlenek węgla (C0₂) oraz wodę (H₂0) przy jednoczesnej produkcji dużych ilości ATR Jeżeli dane ćwiczenie fizyczne charakteryzuje się submaksymalną intensywnością (60 do 75%) i długim czasem trwania, to właśnie ten system energetyczny wykorzystywany jest do wysiłku fizycznego. Z biochemicznego punktu widzenia to źródło energii jest niewyczerpalne, może być wykorzystywane zawsze, gdy istnieje tlen i produkty ulegające utlenieniu. W tym przypadku główny czynnik ograniczający skuteczne wykorzystanie tego systemu energetycznego dotyczy