5109636555

132

prowadzić do problemów w interakcjach międzykulturowych. Do czynników takich należą: stereo typizacja, błędy atrybucji, etnocentryzm, niepokój międzygrupowy oraz szok kulturowy. Rozdział kończy się opisem programów treningowych, mających na celu zwiększenie skuteczności komunikacji międzykulturowej.

KULTURA

Kulturę można zdefiniować jako sumę wszystkich wyuczonych zachowań, występujących w społeczeństwie. Do aspektów kultury zalicza się: podstawowe wartości, przekonania, postawy, język, komunikację niewerbalną, normy i zasady, działania, orientację czasową, związki przestrzenne, obraz świata, organizację społeczną (na przykład ustrój ekonomiczny, rolę pokrewieństwa, strukturę polityczną i religijną, opiekę zdrowotną, kontrolę społeczną), historię, osobowość, dorobek kulturalny i sztukę (Dodd, 1982; Samovar, Porter i Jain, 1981).

Niektórzy definiują kulturę prościej - jako komunikację (Lofland, 1973). Dean Barnlund formułuje to następująco:

Normy społecznych interakcji i hierarchia wydarzeń, które zachodzą w danej kulturze, w najbardziej uchwytnej formie przejawiają się w brzmieniu i składni języka. Członków tej samej kultury łączy przede wszystkim sposób działania, przywiązanie do jednakowych metod operowania znaczeniami. Opanowawszy normy komunikowania się, każde kolejne pokolenie dysponuje sposobami tworzenia przyjaźni, oceniania swoich doświadczeń i angażowania się w codzienne życie.

To przez komunikację przyswajamy sobie kulturę; to przez nasz sposób komunikowania się wyrażamy naszą kulturową niepowtarzalność (1989, s. xiii-xiv).

Kultura dostarcza kontekstu, który nadaje znaczenie każdemu fizycznemu aktowi. Zapewnia też kontekst, na którego podstawie jednostka wnioskuje o znaczeniu aktów językowych. Według pewnej grupy badaczy

„zachowywanie się" tak jak rodzimy użytkownik języka nie oznacza jeszcze „działania" tak, jak on (...). Poznanie wszystkich „zasad", które znają tubylcy, nie wystarczy, aby działać tak jak oni, gdyż od każdej reguły, każącej działać tak a tak, są wyjątki i zawsze istnieją jakieś inne, anulujące ją normy; bywa, że ludzie łamią reguły, a mimo to ich działanie nadal spostrzegane jest jako typowe dla narodu. „Działanie tak