działania przekraczającym obszar jednego województwa. Przykładem takiego podziału są okręgi zarządów lasów państwowych czy okręgi dyrekcji dróg publicznych, okręgi dyrekcji gospodarki wodnej.
Podział pomocniczy uzupełnia podział zasadniczy lub specjalny i tworzony jest dla organów pomocniczych w stosunku do podstawowych, np. sołectwa oraz dzielnice miejski i osiedla tworzone w gminie. Jednostki takie nie posiadają osobowości prawnej. Ich działalność zawsze mieści się w zakresie działania gminy, jako instytucji tworzącej podział pomocniczy.
Podziały specjalne wprowadzane są różnymi ustawami, natomiast podziały pomocnicze tworzone są uchwałami gmin.
Organy administracji publicznej
Konsekwencją trójstopniowego podziału terytorialnego państwa jest to, że na każdym ze szczebli tego podziału wspólnotę samorządową tworzą mieszkańcy danej jednostki terytorialnej.
Natomiast organem administracji rządowej na szczeblu województwa jest wojewoda (sprawujący administrację ogólną) oraz działający pod jego zwierzchnictwem kierownicy określonych służb, inspekcji i straży. Na szczeblu powiatu administrację rządową sprawuje starosta. On też reprezentuje powiat na zewnątrz.
Prócz organów rządowych działalność administracyjną prowadzą również organy administracji samorządowej.
Zależnie od przedmiotu działalności i jej zakresu, charakteru organów administracyjnych i ich składu oraz innych okoliczności, przeprowadzić można wiele podziałów organów administracyjnych. Podziały te odnoszą się głównie do administracji rządowej, a w części również do organów samorządowych.
Do podstawowych podziałów systemów administracyjnych należą:
- podział na organy centralne i terenowe,
- podział na organy kolegialne i jednoosobowe,
- podział na organy kompetencji ogólnej i specjalnej.
Organy centralne i terenowe
Podział ten został dokonany ze względu na terytorialny zasięg ich działalności.
Organami centralnymi są te organy administracji, które zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i ustawach kompetencjami, obejmują swoim działaniem teren całego kraju. Wśród centralnych organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne. Organami naczelnymi np. w rozumieniu m.in. kodeksu postępowania administracyjnego są: w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem samorządowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie.
Węzłowa pozycja tych organów przejawia się tym, że są one włączone w sferę kształtowania polityki państwa (uczestniczą w rządzeniu w sensie politycznym) oraz, że w strukturze administracji zajmują nadrzędne miejsce w stosunku do innych organów tworzących administrację centralną (wszystkie inne centralne organy i jednostki organizacyjne są podporządkowane organizacyjnie organom określanym mianem naczelnych). Tak więc organem naczelnym prócz Prezesa Rady Ministrów i ministrów jest Rada Ministrów. Pojęcie organów naczelnych odpowiada pojęciu rządu.
Drugim - oprócz rządowego - zasadniczym segmentem administracji centralnej są centralne organy administracji określane powszechnie mianem urzędów centralnych. Urzędy „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9